TBMM’ye yeni gönderilen Kadınlara, işsizlere, vergi mükellefleri ile diğer alanlarda yenilik getiren kanun tasarında neler var;
Ülkemizdeki yeni ekonomik gelişmelere uyum, ekonomik program hedeflerinin gerçekleştirilmesi, vergide adalet, vergi rekabeti, basitlik, etkinlik ve verimlilik ilkeleri çerçevesinde bazı güncellemelerin yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çerçevede hazırlanan Kanun Teklifi ile; mükelleflerin gönüllü uyumunu gözeten, vergi güvenliğini güçlendiren, İdarenin etkin ve hızlı karar almasını sağlayan ve ihtilafları sonlandıran değişiklikler öngörülmüştür.
Bu bağlamda Teklifte;
- Başta kadın girişimciler ve ev hanımları olmak üzere, evlerinde ürettikleri bazı ürünleri internet ve benzeri elektronik ortamlarda satanların esnaf muaflığından faydalanmaları sağlanmaktadır.
- İşsizlik kapsamında verilen tazminatlara uygulanan gelir vergisi istisnasının kapsamına açıklık getirilmekte ve geçmiş dönemlerde uygulama farklılıkları nedeniyle yapılmış olan vergi kesintilerinin iadesi sağlanmaktadır.
- Vergiye uyumlu mükelleflerin vergi indiriminden faydalanması kolaylaştırılmaktadır. – Asgari ücret desteğinin 2019 yılında da devam ettirilmesi amaçlanmaktadır.
- Yerli ve yabancı sinema film gösterimi yapan işletmelerin ödeme kaydedici cihaz kullanma zorunluluğu olmaksızın e-bilet uygulamasına geçmeleri teşvik edilmektedir.
- Ülkemizde oynanacak olan 2019 UEFA Süper Kupa Finali ve 2020 UEFA
Şampiyonlar Ligi Finali müsabakalarına yönelik olarak Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) ve işyeri, kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan katılımcı fütbol kulüpleri ve organizasyonda görevli tüzel kişiliklere, bu müsabakalarla sınırlı olarak vergi istisnası getirilmektedir.
- 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında patent veya faydalı model belgesi verilerek koruma altına alınan buluşların da kurumlar vergisi istisnasından yararlanabileceği hususu açıklığa kavuşturulmaktadır.
- Diğer bazı konularda ihtiyaçlar doğrultusunda düzenlemeler yapılmaktadır.
GELİR VERGİSİ KANUNU İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE I- 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendine “işyeri açmaksızın” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya yıl içinde gerçekleştirilen satış tutarı ilgili yıl için geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarından fazla olmamak üzere, internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden” ibaresi eklenmiştir.
MADDE 2- 193 sayılı Kanunun 25 inci maddesinin birinci fıkrasının ( l ) numaralı bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“l . Ölüm, engellilik ve hastalık sebebiyle verilen tazminat ve yardımlar ile 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca ödenen işsizlik ödeneği ve 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa göre ödenen işe başlatmama tazminatı;”
MADDE 3- 193 sayılı Kanunun mükerrer 121 inci maddesinin ikinci fıkrasının ( l ) numaralı bendinde yer alan “10 Türk lirasına” ibaresi “250 Türk lirasına” şeklinde değiştirilmiş ve aynı bende “ödemeler bu şartın ihlali sayılmaz.” ibaresinden sonra gelmek üzere aşağıdaki cümle eklenmiştir.
“Vergi kanunları gereğince, tecil edilerek belirlenen şartların gerçekleşmesine bağlı olarak terkin edilecek vergilerin, şartların sağlanamaması halinde kanunlarında belirlenen tecil süresinin sonunu takip eden onbeşinci günün bitimine kadar ödenmesi şartıyla bu şart ihlal edilmiş sayılmaz.’
MADDE 4- 193 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 89- 27/3/2018 tarihinden önce karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlar üzerinden tevkif edilerek tahsil edilen gelir vergisi, hizmet erbabının düzeltme zamanaşımı süresi içerisinde tarha yetkili vergi dairelerine başvurmaları ve dava açmamaları. açılmış davalardan vazgeçmeleri şartıyla 213 sayılı Kanunun düzeltmeye ilişkin hükümleri uyarınca red ve iade edilir.
Bu madde hükümlerinden yararlanmak üzere vazgeçilen davalarla ilgili olarak yargılama giderleri ve vekâlet ücretine hükmedilmez.
Hakkında kesinleşmiş yargı kararı bulunan iade talepleriyle ilgili olarak bu madde hükmü uygulanmaz.
Bu maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.”
MADDE 5- 26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına “ödeme kaydedici cihaz kullanılarak” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya elektronik belge düzenlenmek suretiyle” ibaresi eklenmiştir.
MADDE 6-25/10/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 40-2019 UEFA Süper Kupa Finali ve 2020 UEFA Şampiyonlar Ligi Finali müsabakalarına ilişkin olmak üzere Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA), katılımcı futbol kulüpleri ve organizasyonda görevli tüzel kişiliklerden işyeri, kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanlara, bu müsabakalar dolayısıyla yapılacak mal teslimleri ve hizmet ifaları ile bunların bu müsabakalar dolayısıyla yapacakları mal teslimleri ve hizmet ifaları katma değer vergisinden istisnadır.
Bu maddede düzenlenen istisnalar dolayısıyla yüklenilen vergiler, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan vergilerden indirilir. İndirim yoluyla telafi edilemeyen vergiler ise bu Kanunun 32 nci maddesi hükümleri uyarınca istisna kapsamında işlem yapan mükellefin talebi üzerine nakden veya mahsuben iade edilir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı istisna ve iadenin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.’
MADDE 7- 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 2- Ekli (l), (2), (3) ve (4) nolu krokiler ile listelerde sınır ve koordinatları gösterilen alanlarda bu Kanunun kıyılar, sahil şeritleri, doldurma ve kurutma yoluyla kazanılan arazilere ilişkin yapı ve yapılaşmaya dair sınırlayıcı hükümleri uygulanmaz.’
MADDE 8- 12/4/1990 tarihli ve 3624 sayılı Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Teşvik ve Muafiyetleri Kanununun mülga ek I inci maddesi aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir.
“EK MADDE l- Başkanlık tarafından desteklenen araştırma, geliştirme. tasarım. yenilik, girişimcilik, iş geliştirme, üretim ve yatırım faaliyetlerine ilişkin her türlü süreçte görev yapmak ve mesleki bilgi ve deneyiminden faydalanmak üzere geçici süreyle kamu görevlileri ile alanında uzman kamu görevlisi olmayan diğer kişiler görevlendirilebilir. Bu kapsamda görevlendirilen öğretim elemanları ile kamu görevlisi olmayan alanında uzman diğer kişilere 4/1 1/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 38 inci maddesinde öngörülen aylık tutarın beş katını aşmamak kaydıyla diğer kanunlardaki düzenleme ve kısıtlamalara tabi olmaksızın ödeme yapılabilir. Yapılacak ödemelere ilişkin usul ve esaslar; işin ve hizmetin özelliği, görev yeri, çalışma şartları ve süreleri gibi hususlar esas alınmak suretiyle Başkanlıkça belirlenir. 2547 sayılı Kanuna göre görevlendirilecekler asli görevlerine ait aylık, ücret, ödenek, her türlü zam ve tazminatlar ve diğer mali ve sosyal haklar ile 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinde öngörülen ödemelerden aynı usul ve esaslar çerçevesinde yararlanmaya devem eder. Bu maddede öngörülen ödemeden yararlananlara 6245 sayılı Harcırah Kanununa göre harcırah ödenmez.’
MADDE 9- 2/3/2005 tarihli ve 5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 5 inci maddesinin ikinci fıkrasının ikinci cümlesi ile yedinci fıkrasının üçüncü cümlesi yürürlükten kaldırılmış ve dördüncü fıkrasının birinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “Dağıtıcıların, teknik düzenlemelere uygun depolama ve/veya dolum tesisine sahip olması zorunludur.
MADDE 10-31/5/2006 tarihli ve 55 1 0 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 78- Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenlerce;
- 2018 yılının aynı ayına ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde prime esas günlük kazancı 102 Türk lirası ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısını geçmemek üzere, 2019 yılında cari aya ilişkin verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,
- 2019 yılı içinde ilk defa bu Kanun kapsamına alman işyerlerinden bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,
2019 yılı Ocak ila Aralık ayları/dönemi için bu maddede belirtilen tutarlar ile çarpımı sonucu bulunacak tutar, bu işverenlerin Kuruma ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilir ve bu tutar İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanır. Ancak (a) bendinde belirtilen prime esas kazanç günlük tutarı 18/10/2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesine tabi özel sektör işverenlerine ait işyerleri için 203 Türk lirası olarak esas alınır.
Birinci fıkrada belirtilen işyerlerinin tespitinde; 2018 yılı Ocak ila Kasım ayları/döneminde uzun vadeli sigorta kollarından aylık prim ve hizmet belgeleri veya muhtasar ve prim hizmet beyannameleri ile bildirimi yapılan 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalı sayısının ortalaması esas alınır. Ortalama sigortalı sayısı: beş yüzün altında olan işyerleri için günlük 5 Türk lirası. beş yüz ve üzerinde olan işyerleri için günlük 3,36 Türk lirası destek sağlanır.
Bu madde kapsamında destekten yararlanılacak ayda, 2018 yılı Ocak ila Kasım ayları/döneminde aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında uzun vadeli sigorta kollarından bildirilen sigortalı sayısı ortalamasından daha az bildirimde bulunulması halinde bu madde hükümleri uygulanmaz.
Mevcut bir işletmenin kapatılarak değişik bir ad, unvan ya da bir iş birimi olarak açılması veya yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi İşsizlik Sigortası Fonu katkısından yararlanmak amacıyla muvazaalı işlem tesis ettiği anlaşılan veya sigortalıların prime esas kazançlarını 2019 yılı Ocak ila Aralık ayları/dönemi için eksik bildirdiği tespit edilen işyerlerinden İşsizlik Sigortası Fonunca karşılanan tutar gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte geri alınır ve bu işyerleri hakkında bu madde hükümleri uygulanmaz.
İşverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili 2019 yılı Ocak ila Aralık aylarına]dönemine ait aylık prim ve hizmet belgelerini veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerini yasal süresi içerisinde vermediği, sigorta primlerini yasal süresinde ödemediği, denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan soruşturma ve incelemelerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalının fiilen çalışmadığı durumlarının tespit edilmesi, Kuruma prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunması hâllerinde bu maddenin birinci fıkrası uygulanmaz. Ancak Kuruma olan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarını 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendiren işverenler bu tecil ve taksitlendirme devam ettiği sürece anılan fıkra hükmünden yararlandırılır. Bu maddenin uygulanmasında bu Kanunun ek 14 üncü maddesi hükümleri uygulanmaz.
Birinci fıkranın (a) bendinin uygulanmasında, bir önceki yılın aynı ayına ilişkin olarak aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi verilmemiş olması halinde bildirim yapılmış takip eden ilk aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgesindeki veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesindeki bildirimler esas alınır. 2018 yılından önce bu Kanun kapsamına alınmış ancak 2018 yılında sigortalı çalıştırmamış işyerleri hakkında birinci fıkranın (b) bendi hükümleri uygulanır.
Sigortalı ve işveren hisselerine ait sigorta primlerinin Devlet tarafından karşılandığı durumlarda işverenin ödeyeceği sigorta priminin işsizlik Sigortası Fonunca karşılanacak tutardan az olması hâlinde sadece sigorta prim borcu kadar mahsup işlemi yapılır.
3213 sayılı Kanunun ek 9 uncu maddesi uyarınca ücretleri asgarî ücretin iki katından az olamayacağı hükme bağlanan “Linyit” ve “Taşkömürü” çıkarılan işyerlerinde yer altında çalışan sigortalılar için birinci fıkranın uygulanmasında (a) bendi uyarınca belirlenecek günlük kazanç 271 Türk lirası olarak ve 2018 yılının aynı ayına ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen prim ödeme gün sayısının yüzde 50’sini geçmemek üzere, 2019 yılında cari aya ilişkin verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısı dikkate alınır.
Bu madde hükümleri, 5018 sayılı Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde sayılan kamu idarelerine ait kadro ve pozisyonlarda 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışan sigortalılar için uygulanmaz.
4734 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılan idareler tarafindan ilgili mevzuatı uyarınca yapılan ve sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için birinci fıkra uyarınca İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanacak tutarlar bu idarelerce işverenlerin hak edişinden kesilir.
2019 yılı Ocak ila Aralık aylarına]dönemine ilişkin yasal süresi dışında Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya Hazine ve Maliye Bakanlığına verilecek muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı sigortalılar için bu madde hükümleri uygulanmaz.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler
Bakanlığı ve Türkiye İş Kurumunun görüşleri alınmak suretiyle Kurum tarafından belirlenir.’
MADDE 1 1- 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5/B maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendine “Kanun Hükmünde Kararname” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya 22/12/2016 tarihli ve 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu” ibaresi ve (b) bendine ‘•2 nci maddesinde” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya 6769 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinde” ibaresi eklenmiştir.
MADDE 12- 5520 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE ı ı – (l ) 2019 UEFA Süper Kupa Finali ve 2020 UEFA Şampiyonlar Ligi Finali müsabakalarının Türkiye’de oynanmasına ilişkin olarak Türkiye•de elde ettikleri kazanç ve iratları dolayısıyla Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA), katılımcı futbol kulüpleri ve organizasyonda görevli tüzel kişiliklerden işyeri, kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanlar gelir ve kurumlar vergisinden muaftır. Bu muafiyet, tevkif yoluyla alman vergileri de kapsar.’
MADDE 13- 24/3/2010 tarihli ve 5978 sayılı Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığına İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanunun geçici 3 üncü maddesine aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
Bu madde kapsamında atananların Başkanlıkta sözleşmeli personel pozisyonlarında geçirdikleri hizmet süreleri, öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri dereceleri aşmamak kaydıyla kazanılmış hak aylık derece ve kademelerinin tespitinde değerlendirilir. Bunlar. atandıkları kadronun mali ve sosyal haklarına göreve başladığı tarihi takip eden aybaşından itibaren hak kazanır ve önceki pozisyonlarında aldıkları mali ve sosyal haklar hakkında herhangi bir mahsuplaşma yapılmaz. Bu şekilde Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Uzmanı kadrolarına atananlara iş sonu tazminatı ve diğer ücretler ödenmez. Bu personelin önceden iş sonu tazminatı ödenmiş süreleri hariç, iş sonu tazminatına esas olan toplam hizmet süreleri, 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu uyarınca ödenecek emekli ikramiyesine esas toplam hizmet süresinin hesabında dikkate alınır.
- Birinci fıkrada öngörülen yabancı dil şartının değerlendirilmesinde, dil yeterliği bakımından YDS’ye denkliği kabul edilen ve uluslararası geçerliliği bulunan başka bir belge de dikkate alınır.
- Birinci fıkra kapsamında başvuru hakkına haiz olanlara bu fıkranın yayımı tarihi itibarıyla on günlük ek başvuru süresi verilir.”
MADDE 14- 7/7/2010 tarihli ve 6004 sayılı Dışişleri Bakanlığı Personeline İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanunun 18 inci maddesinin dördüncü fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “memurlara” ibaresi “misyon şeflerine altı aya kadar, memurlara ise” şeklinde, fıkranın ikinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve fıkraya aşağıdaki cümle eklenmiştir.
“Bu süreler Bakan oluruyla aynı süreler için bir kez daha uzatılabilir.’
“İhtiyaç duyulması halinde Bakanın teklifi ve Cumhurbaşkanının onayı ile bu süreler tekrar uzatılabilir.”
MADDE 15- 14/3/2013 tarihli ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (y) bendine “gün içi piyasası” ibaresinden sonra gelmek üzere •’ve ileri tarihli fiziksel teslimat gerektiren diğer elektrik piyasaları” ibaresi eklenmiş ve (nn) bendinde yer alan “teslimatı veya” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
MADDE 16- 6446 sayılı Kanunun I I inci maddesine aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
“(14) EPİAŞ tarafından işletilen veya mali uzlaştırma ile diğer mali işlemleri yürütülen piyasalarda, risk yönetimine ilişkin usul ve esaslar, merkezi karşı taraf ve takas hizmetleri nedeniyle piyasa katılımcılarından alınacak teminatlara ilişkin usul ve esaslar ile piyasa katılımcılarının yükümlülüklerini yerine getirememesi nedeniyle uygulanacak temerrüt yönetimi ve oluşturulacak temerrüt garanti hesabına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir.
(15) EPİAŞ tarafından işletilen veya mali uzlaştırma ile diğer mali işlemleri yürütülen piyasalara ilişkin olarak EPİAŞ ve merkezi uzlaştırma kuruluşu nezdinde tutulan teminatlar ile oluşturulan temerrüt garanti hesabındaki varlıklar, amaçları dışında kullanılamaz. haczedilemez, rehnedilemez, idari mercilerin tasfiye kararlarından etkilenmez, iflas masasına dâhil edilemez ve üzerlerine ihtiyati tedbir konulamaz.’
MADDE 17- Bu Kanunun;
- 3 üncü maddesi 1/112019 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde indirim şartlarının varlığı açısından dikkate alınmak üzere yayımı
tarihinde,
- 8 inci maddesi 9/7/2018 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde,
- 10 uncu maddesi 1/1/2019 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde,
ç) Diğer maddeleri yayımı tarihinde, yürürlüğe girer.
MADDE 18- Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.
YUKARIDA YER VERİLEN KANUN TASARISIYLA;
MADDE I- 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendi kapsamında başta ev hanımları olmak üzere oturdukları evlerde imal ettikleri havlu, örtü, çarşaf, çorap, dokuma mamûlleri, dantel, her nevi nakış işleri ve turistik eşya, tarhana, erişte, mantı gibi ürünleri işyeri açmaksızın satanlar esnaf muaflığından faydalanmaktadır. Ancak, bunlar imal ettikleri bu ürünleri internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satarlarsa esnaf muafiyetlerini kaybetmekte ve basit veya gerçek usulde ticari kazanç mükellefi olmaktadır. Yapılan düzenleme ile, yıllık asİgari ücretin brüt tutarını aşmayacak şekilde internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satış yapanların, muafiyetlerini kaybetmemeleri sağlanmak suretiyle başta ev hanımları olmak üzere küçük esnafın desteklenmesi amaçlanmaktadır.
MADDE 2- Mevcut uygulamada işverenlerce, hizmet erbabına ölüm, engellilik ve hastalık gibi durumlarda sosyal amaçlarla bazı tazminatlar ödenmekte veya yardımlar yapılmakta ve istisna kapsamında olduğu için bu ödemelerden gelir vergisi kesilmemektedir.
Bu ödemeler yanında ilgili hizmet erbabına 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca ödenen işsizlik ödeneği ile işverenlerce 4857 sayılı İş Kanununun 21 inci maddesine göre ödenen işe başlatmama tazminatları da (arabuluculuk faaliyeti sonucunda tarafların, işçinin işe başlatılmaması konusunda anlaşmaları halinde en çok sekiz aylık ücret tutarında ödenecek işe başlatmama tazminatları dahil) istisna kapsamında olduğundan, bu ödemelerden de gelir vergisi kesintisi yapılmamaktadır.
Ancak, uygulamada işverenler tarafından işten çıkarılan hizmet erbabına yukarıda belirtilen kanunlar kapsamında olmaksızın, işsizlik veya işe başlatmama tazminatı ve benzeri adlar altında çeşitli ödemeler yapılmakta ve bu ödemelerin de anılan istisna kapsamında olduğu yönünde ihtilaflar yaratılmaktadır.
Madde ile; ölüm, engellilik ve hastalık sebebiyle verilen tazminat ve yardımlara ilişkin istisna aynen korunmakta, işsizlik kapsamında verilen tazminatların hangilerinin istisna kapsamına girdiği hususuna açıklık getirilmektedir.
MADDE 3- Vergiye uyumlu mükelleflere sağlanan vergi indiriminin şartlarından biri, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş olması ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin kanuni süresinde ödenmiş olmasıdır. Madde ile, her bir beyanname itibarıyla 250 Türk lirasına kadar yapılan eksik ödemelerin bu şartın ihlali kapsamında değerlendirilmemesi amaçlanmaktadır. Ayrıca, ihraç kayıtlı mal teslimlerine ilişkin Katma Değer Vergisi Kanunu ve Özel Tüketim Vergisi Kanunu uygulamalarında olduğu gibi ilgili vergi kanunu gereğince tecil edilerek belirlenen şartların gerçekleşmesi halinde ASİ(ihracatın üç ay içerisinde gerçekleştirilmesi gibi) terkin edilecek vergilerin, söz konusu şartların sağlanamaması durumunda. kanunlarında öngörülen tecil süresinin (örneğin ihraç kayıtlı teslimlerde teslimin yapıldığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar olan süre) bitiminden itibaren 15 gün içerisinde ödenmesi halinde, 193 sayılı Kanunun mükerrer 121 nci maddesi ile getirilmiş olan tahakkuk eden vergilerin kanuni süresi içerisinde ödenmiş olması şartının ihlal edilmiş sayılmayacağı düzenlenmektedir.
MADDE 4- 21/3/2018 tarihli ve 7103 sayılı Kanunla 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinin üçüncü fıkrasına eklenen (7) numaralı bent ile hizmet sözleşmesi sona erdikten sonra, karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımların 193 sayılı Kanunun uygulamasında ücret sayılacağı, 27/3/2018 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere hüküm altına alınmıştır.
Aynı şekilde, 7103 sayılı Kanunla 193 sayılı Kanunun 25 inci maddesinin birinci fıkrasının (7) numaralı bendinde yapılan değişiklikle de bu tazminatlara uygulanacak istisna açıklığa kavuşturulmuştur.
Ancak, 7103 sayılı Kanunun yayımından önceki dönemler için bu ödemeler üzerinden kesilen gelir vergilerinin iadesine yönelik olarak çok sayıda dava açılmakta ve açılmaya da devam etmektedir. Açılan davalarda yargı organlarınca idare aleyhine verilen kararlar müstakar hale gelmiştir.
Yapılan bu düzenlemeyle, vatandaşlarla idare arasındaki bu ihtilafların sonlandırılması. idarenin ve yargının iş yükünün azaltılması, bütçeye yük oluşturan faiz, yargılama giderleri ve vekalet ücreti ödemelerinin önüne geçilmesi amacıyla, 27/3/2018 tarihinden önce işten ayrılan hizmet erbabına, karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında yasal haklarına ek olarak ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlardan yapılan gelir vergisi kesintisinin red ve iadesi sağlanmaktadır.
Karşılıklı sonlandırma sözleşmesi ve ikale sözleşmesi kapsamında yapılsa dahi ek tazminat niteliğinde olmayan ihbar tazminatı, normal ücret, yıllık izin ücreti, geçmiş veya mevcut dönemdeki çalışmalar karşılığı yapılan hizmet primi ve ikramiye ödemeleri ile ücret kapsamında olan benzeri ödemelerden kesilen gelir vergisinin iade edilmesi söz konusu değildir.
Ayrıca, maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirleme konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığına yetki verilmektedir.
MADDE 5- Elektronik belge uygulamalarının, gerek mükelleflere gerekse idareye sağladığı önemli avantajları nedeniyle yaygınlaştırılması amacı çerçevesinde; sinema. tiyatro. spor müsabakası ve benzeri biletle girilen yerlerde, kağıt ortamda düzenlenmekte olan bilet yerine elektronik ortamda e-bilet düzenlenebilmesine ilişkin Hazine ve Maliye Bakanlığınca gerekli idari ve teknik düzenlemeler 463 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile yapılmıştır. Hali hazırda dileyen işletmeler uygulamaya dahil olabilmektedir. Ancak. 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda eğlence vergisinin beyan ve ödemesinde Hazine ve Maliye Bakanlığına sadece ödeme kaydedici cihazlar kullanılarak farklı usul ve esas belirleyebilme yetkisinin verilmiş olması. e-bilet uygulamasına sektörde yer alan mükelleflerin dahil olması bakımından engel teşkil etmektedir. Bir başka ifade ile, eğlence vergisinin beyan ve ödemesinde sadece ödeme kaydedici cihazlar kullanılması şartına bağlı olarak farklı usul ve esas belirlenebilmesi, e-bilet uygulamasının yaygınlaşması bakımından engel teşkil etmekte ve mükelleflere (özellikle sinema işletmelerine) e-bilet uygulamasına geçilse dahi ödeme kaydedici cihaz alma ve kullanma zorunluluğu getirmektedir.
E-bilet uygulamasına mükelleflerin dahil olmasını teşvik etmek amacıyla, mevcut durumda ödeme kaydedici cihaz kullanarak bilet düzenleyen işletmelere sağlanan beyan ve ödeme usulünün (eğlence vergisinin etkinlikten önce ödenmesi yerine, etkinliğe ilişkin aylık dönemler halinde düzenlenen biletlere ait eğlence vergisinin ertesi ay içinde ödenmesi ve bildirim ile belediyelere bildirilmesi usulü) e-bilet uygulaması açısından da sağlanabilmesi için; 2464 sayılı Kanunda değişiklik yapılarak elektronik belge düzenlemek suretiyle de eğlence vergisinin beyan ve ödemesine imkan verecek idari düzenlemeleri yapabilmesi bakımından, Hazine ve Maliye Bakanlığına kanuni yetki verilmektedir. Alınacak bu kanuni yetki sonrasında, Hazine ve Maliye Bakanlığınca yayımlanacak genel tebliğ ile e-bilet uygulamasına dahil olacak ASİmükelleflerin ödeme kaydedici cihaz kullanım zorunluluğuna tabi tutulmadan eğlence vergisinin beyan ve ödeme usulünün e-bilet ve benzeri belgeler yoluyla gerçekleştirilebilmesine imkan verilecek ve mükelleflerin söz konusu e-bilet uygulamasına gönüllü olarak dahil olmaları sağlanabilecektir.
MADDE 6- Maddeyle; UEFA ile işyeri, kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan katılımcı futbol kulüpleri ve organizasyonda görevli tüzel kişiliklere, ülkemizde oynanacak olan 2019 UEFA Süper Kupa Finali ve 2020 UEFA Şampiyonlar Ligi Finali müsabakaları dolayısıyla yapılacak mal teslimleri ve hizmet ifaları ile bunların bu müsabakalar dolayısıyla yapacakları mal teslimleri ve hizmet ifalarının katma değer vergisinden istisna tutulması amaçlanmaktadır.
MADDE 7- Madde ile, Rize İlinin ve Bitlis İli Ahlat İlçesinin topograiik yapısı nedeniyle yerleşilebilir alanların kısıtlı olması, özellikle yükseköğretim ve resmi kurum alanlarının yerleşebileceği alternatif alanların bulunamaması nedeni ile yine İzmir Çandarlı ve Rize İyidere Limanlarında ulaştırma faaliyetlerinin ve lojistik hizmetlerin uluslararası düzeye çıkarılması için kıyı ve su alanlarının kullanımının artırılmasına ihtiyaç duyulduğundan ekli krokiler ile listelerde sınır ve koordinatları gösterilen alanlarda bu kapsamda yapılacak yapıların niteliği de gözönüne alınarak projenin zamanında ve tam olarak gerçekleştirilebilmesi. kaynakların etkin bir şekilde kullanılabilmesi için Kıyı Kanununun kıyılar, sahil şeritleri, doldurma ve kurutma yoluyla kazanılan arazilere ilişkin yapı ve yapılaşmaya dair sınırlayıcı hükümlerinden muaf tutulmasına yönelik düzenleme yapılmaktadır.
MADDE 8- Madde ile; KOSGEB tarafından desteklenen araştırma, geliştirme, tasarım, yenilik, girişimcilik, iş geliştirme, üretim ve yatırım faaliyetleri kapsamında yer alan kurul, proje değerlendirme, izleme, gibi süreçlerde görev alan öğretim elemanları ile alanında uzman kişilerin verdikleri hizmetlerinin karşılığının ödenebilmesi, KOSGEB desteklerine ilişkin her türlü süreçte görev almalarının teşvik edilmesi ve proje değerlendirme ve yürütme süreçlerinin daha etkin şekilde gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır.
MADDE 9- Madde ile, tüm ülke çapında otogaz faaliyeti yapılması için birden fazla dolum tesisine sahip olma zorunluluğunun piyasanın sağlıklı işleyişi ve rekabet politikalarına uyum amacıyla değiştirilmesi ve tüplü LPG faaliyeti yapmanın otogaz LPG faaliyeti yapmanın bir ön şartı olarak devam ettirilmemesi yönünde düzenleme yapılmaktadır.
MADDE 10- Madde ile, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa eklenen geçici 78 inci madde uyarınca asgari ücret desteğinin 2019 yılında 12 ay olarak devam ettirilmesi amaçlanmaktadır.
MADDE II- 5520 sayılı Kanunun “Sınai mülkiyet haklarında istisna” başlıklı 5/B maddesiyle, Türkiye*de gerçekleştirilen araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyetleri ile yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan buluşların kiralanması, devri veya satışı. Türkiye’de seri üretime tabi tutularak pazarlanmaları veya Türkiye’de gerçekleştirilen üretim sürecinde kullanılması sonucu üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazanç ve/veya iratların patentli veya faydalı model belgeli buluşa atfedilen kısmının %50’si kurumlar vergisinden müstesna tutulmuştur.
Bu istisnadan yararlanılabilmesi için diğer şartların yanı sıra istisnaya konu buluşun mülga 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamında patent veya faydalı model belgesi verilerek koruma altına alınan buluşlar arasında yer alması ve buluşa ilişkin incelemeli sistem ile patent veya araştırma raporu sonucunda faydalı model belgesi alınmış olması gerekmektedir.
22/12/2016 tarihli ve 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun “Yürürlükten kaldırılan mevzuat” başlıklı 191 inci maddesinin üçüncü fıkrasıyla 551 sayılı KHK yürürlükten kaldırılmış olup maddeyle, 6769 sayılı Kanun kapsamında patent veya faydalı model belgesi verilerek koruma altına alınan buluşların da anılan istisnadan yararlanabilmesi amaçlanmaktadır.
MADDE 12- Madde ile, ülkemizde oynanacak olan 2019 UEFA Süper Kupa Finali ve 2020 UEFA Şampiyonlar Ligi Finali müsabakaları kapsamında Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) ile işyeri, kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan katılımcı futbol kulüpleri ve organizasyonda görevli tüzel kişiliklerin, bu müsabakalara ilişkin olarak Türkiye•de elde ettikleri kazanç ve iratları dolayısıyla gelir ve kurumlar vergisinden muaf tutulmaları sağlanmaktadır. Ayrıca, söz konusu muafiyetin bu kapsamda elde edilecek kazanç ve iratlar üzerinden tevkif yoluyla alınması gereken vergileri de kapsadığı düzenlenmektedir.
MADDE 13- 9/7/2018 tarihli ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 104 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi ile 5978 sayılı Kanuna geçici 3 üncü madde eklenerek Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığında en az 5 yıldır çalışan yerli ve yabancı uzmanlara maddede sayılan şartları yerine getirmeleri halinde Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Uzmanı olarak atanma hakkı tanınmıştır. Söz konusu düzenleme ile başvuru hakkına kimlerin haiz olduğu ve hangi şartların yerine getirilmesi ile bu hakkın tanınacağı hükme bağlanmışken, Başkanlıkta sözleşmeli personel pozisyonunda geçirilen hizmet sürelerinin kazanılmış hak aylık derece ve kademesinde değerlendirilmesi, iş sonu tazminatı ve diğer ücretlerin ödenmesi gibi hususlar hükme bağlanmamıştır.
Maddeye eklenen fıkralar ile, mevcut düzenlemede hükme bağlanmayan hususlar nedeni ile Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Uzmanı kadrosuna atanacaklara ilişkin oluşabilecek hak kayıplarının giderilmesi ve hukuki ihtilaf veya belirsizlik oluşturması söz konusu olan hususların da hükme bağlanması amaçlanmaktadır.
MADDE 14- Ülkemiz ile misyon şeflerimizin görev yaptıkları ülkeler arasında yaşanan gelişmeler nedeniyle zaman zaman misyon şeflerimizin vaktinden önce merkeze çekilmeleri gerekebilmektedir. Bu durumda olan büyükelçilerimizin, siyasi gelişmelere bağlı olarak uygun görülmesi halinde görev yerlerine dönebilmeleri mümkün olabilmekteyse de, bazı durumlarda görevlerine ASİmerkezde devam etmeleri uygun bulunmaktadır. Yaşanan bu gibi hallerde memurlarımız ve misyon şeflerimiz için oluşabilecek belirsizliklerin önüne geçilebilmesi. eğitim başta olmak üzere diğer insani hususlarda memurlarımızın ve misyon şeflerimizin aileleri için de ortaya çıkabilecek mağduriyetlerin en aza indirilebilmesi için söz konusu değişikliğe ihtiyaç duyulmaktadır.
MADDE 15- Madde ile, Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketinin ileri tarihli fiziksel teslimat gerektiren elektrik piyasalarını işletmesini sağlamak üzere ilgili tanımlarda düzenleme yapılmaktadır.
MADDE 16- 6446 sayılı Kanunun I I inci maddesine eklenen ondördüncü fıkra ile. EPİAŞ tarafından işletilen veya mali uzlaştırma ile diğer mali işlemleri yürütülen piyasalara ilişkin olarak risk yönetimi, teminat yönetimi, temerrüt yönetimi ve temerrüt garanti hesabına ilişkin usul ve esasların EPDK tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Yine aynı maddeye eklenen onbeşinci fıkra ile, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 73 üncü maddesi “Borsalar ve takas kuruluşları nezdinde Kurulca yapılan düzenlemeler uyarınca takas risklerinin önlenmesi amacıyla tutulan teminatlar ile oluşturulan garanti fonundaki varlıklar, amaçları dışında kullanılamaz, kamu alacakları için olsa dahi haczedilemez, rehnedilemez, idari mercilerin tasfiye kararlarından etkilenmez, iflas masasına dâhil edilemez ve üzerlerine ihtiyati tedbir konulamaz.” amir hükmü çerçevesinde EPİAŞ tarafından işletilen veya mali uzlaştırma ile diğer mali işlemleri yürütülen piyasalar kapsamında alınan teminat ve temerrüt garanti hesabı varlıklarının da yasal takipler karşısında koruma altına alınması amaçlanmaktadır.