APHB/ Aylık prim ve hizmet belgesinin e-Bildirge kanalıyla gönderilmesi sırasında, belgenin ilişkin olduğu yıl ve ay, sigortalıların niteliklerine uygun belge türü ve varsa düzenlenmesine esas Kanun numarası, ilgililerce seçilecektir.
Aynı işyerinde çalışmakla birlikte, farklı nitelikteki sigortalılar, farklı belge türü seçilmek suretiyle Kuruma bildirilecektir.
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (a), (b), (d), (e) ve (f) bentlerinde belirtilenlerden hizmet akdine istinaden çalışmayanlar için 13 nolu belge türü seçilecektir.
Örnek- KARAKAŞ A.Ş. Şirketinin 2019/Mart ayında çalıştırmış olduğu toplam 11 sigortalıdan,
- 6’sının tüm sigorta kollarına tabi,
- 3’ünün sosyal güvenlik destek primine tabi,
- 2’sinin tüm sigorta kollarına tabi olmakla birlikte 60 gün fiili hizmet süresi zammına tabi,
olduğu varsayıldığında, her bir belge türüne giren sigortalı grubu, ilişkin oldukları belge türleri seçilmek suretiyle ayrı ayrı düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgeleri ile Kuruma bildirilecektir.
Hal böyle olmakla birlikte, bazı belge türleri yalnızca bazı kurum, kuruluş ve işletmelerce seçilebilecek olup, bu kurum ve kuruluşlar ile, bu kurum ve kuruluşların seçebilecekleri belge türleri aşağıda açıklanmıştır.
- Türkiye İş Kurumu; düzenlemiş olduğu eğitimlere katılanlar için 25 nolu, iş kaybı tazminatı alanlar için 28 nolu belge türünü,
- Milli Eğitim Bakanlığı/Okullar/Yüksek Öğretim Kurumu; aday çırak, çırak ve mesleki işletmelerde eğitim gören öğrenciler ve meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler için, 7 ve 22 nolu belge türlerini,
- Ceza infaz kurumları ve tutukevleri; kendi bünyelerinde oluşturdukları tesis atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklular için 19 nolu belge türünü,
- Libya’da Türk işçisi çalıştıran işletmeler; 14 nolu belge türünü,
- Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde Türk işçisi çalıştıran işverenler 21 nolu belge türünü,
- Harp malulleri ile 3713 ve 2330 sayılı Kanunlara göre vazife malullüğü aylığı alan sigortalıları çalıştıran işverenler 23 ve 24 nolu belge türlerini,
- Birleşik Krallıkta ikamet edenler ve İsviçre vatandaşı olanlardan uzun vadeli sigorta kolunun uygulanmasını talep etmeyenler 39 nolu belge türünü,
- Kamu idareleri, itibari hizmet süresine tabi çalışanlarının itibari hizmet süresi kapsamındaki hizmetleri için 90, 91 veya 92 nolu belge türünü,
seçebileceklerdir.
Bu bağlamda, yukarıda belirtilen kurum, kuruluş ve işletmelerin, bahse konu belge türlerini seçebilmeleri amacıyla çalıştırdıkları sigortalıların niteliklerini de belirtmek suretiyle işyerlerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne/ Sosyal Güvenlik Merkezine yazılı olarak başvurmaları gerekmekte olup, yapılan başvurular üzerine ilgili Ünite tarafından gerekli kodlama yapılmak suretiyle, aylık prim ve hizmet belgesinin gönderilmesi sırasında ilgili belge türleri kendilerine açılacaktır.
Diğer taraftan, yukarıda belirtilen kurum, kuruluş ve işletmelerin, yukarıda belirtilen nitelikteki sigortalılardan ayrı olmak üzere, farklı nitelikte sigortalı istihdam etmeleri halinde bu sigortalılar için ayrıca işyeri dosyası tescil ettirmeleri gerekmektedir. İşyerinin ve sigortalıların çeşitli teşvik kanunları kapsamına girmesi halinde, söz konusu kanunlar kapsamına giren sigortalılar ayrı ayrı belge türü ve kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgeleri ile Kuruma bildirilecektir.
Örnek- Kurumumuza yasal ödeme süresi geçmiş prim ve idari para cezası borcu bulunmayan KARAKAŞ A.Ş. işvereninin 2020/Mart ayında çalıştırdığı toplam 103 sigortalıdan;
- – 3’ünün, 4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine istinaden kontenjan dahilinde tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışan özürlü sigortalı,
- – 7’sinin, 4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine istinaden kontenjan haricinde tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışan özürlü sigortalı,
- – 10’unun 4447 sayılı Kanunun Geçici 10 uncu maddesine istinaden tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışan sigortalı,
- – 6’sının herhangi bir teşvik kanunu kapsamına girmeyen sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışan sigortalı,
- – 77’sinin de yine herhangi bir teşvik kanunu kapsamına girmeyen tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışan sigortalı,
- olduğu varsayıldığında,
- – 4857 sayılı Kanunun 30. maddesine istinaden kontenjan dahilinde tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışan özürlü sigortalılar, 1 nolu belge türü ve 14857 nolu kanun numarası,
- – 4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine istinaden kontenjan haricinde tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışan özürlü sigortalılar, 1 nolu belge türü ve 54857 nolu kanun numarası,
- – Sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışan sigortalılar 2 nolu belge türü,
- – 4447 sayılı Kanunun Geçici 10 uncu maddesine istinaden tüm sigorta kollarına tabi çalışan sigortalılar, 1 nolu belge türü ve 06111 nolu Kanun numarası,
- – Tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışan diğer sigortalılar ise, 1 nolu belge türü ve 05510 sayılı Kanun numarası,
seçilmek suretiyle Kuruma bildirilecektir