Gaziantep İlinden okurumuz Talip YILMAZ Soruyor: Gökhan Bey size bir sorum olacak. Ben Tekstil fabrikasında 8 yıldan beri sigortalı olarak çalışmaktayım.2013 yılında rahatsızlığımdan dolayı 4 ay rapor aldım ve bu sürelerde işyerinde çalışmadım.İstirahatlı olduğum sürece işverenimin bana ücret ödemesi yapabilir mi ?
Eğer işveren istirahatlı olduğum sürelerde bana ücret öderse kurumdan iş göremezlik ödeneği alabilir miyim ?
Sayın Okurum,
Öncelikle rahatsızlığınızdan dolayı acil şifalar dilerim, en yakın zamanda sağlığınıza kavuşmanız dileğiyle. İstirahatlı olunan sürede işyerinden ücret ödemesi yapılıp yapılmayacağı uygulamada sıkça sorulan soruların başında gelmektedir. Çalışma hayatında bu konuda bir birliktelik bulunmamaktadır. İşverenlerin inisiyatifine bırakılmış bir durumdur. Bu yazımızda istirahatlı olunan sürelerde ücret ödemesi yapılıp yapılamayacağı, ücret ödemesi ile birlikte kurumdan iş göremezlik ödeneği alınıp alınmayacağı konusunu ayrıntılı olarak açıklayalım.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre(1), geçici iş göremezlik ödeneği alabilmek için hastalık sigortasına tabi kişilerin hastalık nedeniyle iş göremezliğe uğraması halinde,iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliği ödeneği verilmektedir.
Sigortalıların ister hastalık,iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle, isterse analık hali nedeniyle istirahatli sürelere ait iş göremezlik ödeneği alabilmeleri için, istirahatın başladığı tarihte sigortalılık niteliğinin sona ermemiş olması,istirahatlı olduğu sürede işyerinde çalışmamış olması gerekir.Görüldüğü üzere istirahatlı sigortalılar için iş göremezlik ödeneği almanın şartları arasında işverenin istirahatlı sigortalısına ücret ödemesi yer almadığından, istirahatlı sürede işverenleri tarafından atıfet kabilinden sigortalıya ücret ödemesi yapılabilir.İşverenleri tarafından atıfet kabilinden ücretleri ödenen sigortalılar Kurumdan iş göremezlik ödeneği almaya hak kazanmaktadır.
Talip Bey İşvereninizin ne istirahat süresinin ilk iki gün için, ne de tüm istirahat süresince ücret ödeme ve sigortalı bildirme yükümlüğü bulunmaktadır. Ancak işveren dilerse sigortalıların istirahatlı (raporlu) bulundukları sürede atıfet kabilinden (iyilik olsun diye) işçilere ücretlerini ödeyebilir.Bunda herhangi bir sakınca bulunmamaktadır. Sadece istirahat süresince işyerinde çalışmanız yasaklanmış olup, çalışmadan ücret almanız mümkündür. Çalışmadan atıfet kabilinden ücret almanız yasak da değildir.Ayrıca hem işyerinizden ücret alabilir aynı zamanda Sosyal Güvenlik Kurumundan istirahatlı olduğunuz sürelerde geçici iş göremezlik ödeneği alabilirsiniz.
Hatta, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 48. maddesindeki, ‘Hastalık nedeni ile çalışılmayan günlerde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilir’ hükmü de işverenlere atıfet kabilinden ödedikleri ücretleri gider yazabilme imkanı daha doğrusu gider yazabilme tartışmasını sona erdirmiştir.
İstirahatlı (raporlu) iken Sigorta Bildirilebilir mi ?
Uygulamada, istirahatlı sigortalılara, Kurumca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği ile normal günlük kazançları arasındaki fark ücretleri veya Kurumca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği dikkate alınmaksızın ayrıca normal günlük ücretlerinin ödendiği de görülmektedir. İşverenlerce atıfet kabilinden yapılan ödemeler prime tabi tutulacaktır.Primi ödenen istirahatlı sürelerin prim ödeme gün sayısına ilave edilmesi gerekmektedir.Aylık ücretin tam olarak ödendiği dönemlerde prim ödeme gün sayısı 30 gün olacaktır.Eğer İşveren sigortalı raporlu iken atıfet kabilinden ücret ödemesi yapıyor ise ücretini ödediği istirahatlı günler prim ödeme gün sayısı olarak bildirmesi gerekmektedir.
Sonuç olarak Sigortalıya istirahatlı (raporlu) iken işvereni tarafından atıfet kabilinden istirahatlı dönemler için ücret ödemesi ve sigortalı bildirimi yapılabilir dikkat edilmesi gereken husus sigortalının istirahatlı iken çalışması kanunla yasaklanmıştır. Ayrıca sigortalı istirahatlı iken gerek ücret ödemesi gerek sigorta bildirimi yapılması işverenin inisiyatifindedir bu sigortalılar için kanunla verilmiş bir hak değildi.İstirahatlı sigortalıya kanunla verilen hak istirahatlı olduğu sürelerde kurum tarafından geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesidir.
- Yazar: Gökhan BEDİR/ (G.Antep/Sosyal Güvenlik Denetmeni, İş ve Sosyal Güvenlik Adli Bilirkişi
(1) 16.06.2006 tarih 26200 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır