GÜRÜLTÜ YÖNETMELİĞİ TASLAĞI
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1– (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2– (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3– (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4– (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS 2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses basıncının da dahil olduğu A-ağırlıklı bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için zaman ağırlıklı ortalamasını
ifade eder.
Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından, maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A) veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer)
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A) veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) = 200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].
(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi de dikkate alınacaktır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde; maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi kullanılabilir. Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi 87 dB(A) maruziyet sınır değerini aşmayacaktır.
İKİNCİ BÖLÜM
İşverenlerin Yükümlülükleri
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6- (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır, gerekiyor ise gürültü ölçümleri yaptırarak gürültüye maruziyeti belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut koşullara uygun olacaktır.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine olanak sağlayacaktır.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak üzere uygun bir şekilde saklanır.
Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarih ve 28512 sayılı Resmî Gazete`de yayımlanarak yürürlüğe giren İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri değerlendirirken aşağıda belirtilen hususlara özel önem verir;
a) Ani darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin türü, düzeyi ve süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda; işle ilgili ototoksik maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,
d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminden elde edilen uygun en güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup bulunmadığına.
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) Riskler ile kaynağında mücadelenin uygulanabilirliği ve teknik gelişmeler dikkate alınarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler kaynağında yok edilecek veya en aza indirilecektir.
(2) Maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, 6331 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyulacak ve özellikle aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulacaktır;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerini seçmek.
b) Yapılan iş göz önünde bulundurularak, mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun iş ekipmanını seçmek.
c) İşyerini ve çalışılan yerleri uygun şekilde tasarlamak ve düzenlemek.
ç) Gürültüye maruziyetlerini azaltmak amacıyla, iş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara gerekli bilgi ve eğitimi vermek.
d) Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
1) Hava yoluyla yayılan gürültüyü; perdeleme, kapatma, gürültü emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltmak.
2) Yapı yoluyla iletilen gürültüyü; yalıtım, sönümleme ve benzeri yöntemlerle azaltmak.
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım programları uygulamak.
f) Gürültüyü, iş organizasyonu ile azaltmak için;
1) Maruziyet süresi ve düzeyini sınırlandırmak.
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerini düzenlemek.
(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının tespiti halinde, işveren:
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye maruziyeti azaltmak için teknik veya organizasyona yönelik bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) Çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü düzeyi, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun olacaktır.
(5) İşveren; bu Yönetmeliğe göre alınacak önlemlerin, 6331 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.
Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti; 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucularını çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur,
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti; 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri aştığında, kulak koruyucularının çalışanlar tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucuları:
a) 11/02/2004 tarih ve 25370 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olacaktır.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek bir biçimde seçilecektir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılacak ve korunacaktır.
ç) Çalışana özel olacak ve tam olarak uyacaktır.
Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10- (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir koşulda maruziyet sınır değerlerini aşmayacaktır. Bu Yönetmelikte belirtilen tüm kontrol tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, maruziyet sınır değerlerinin altına indirmek üzere gerekli olanı derhal yapar.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik gerekli tedbirleri alır.
Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11- (1) İşveren; işyerinde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle de aşağıdaki konularda bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza indirmek amacıyla alınan önlemler ve bu önlemlerin uygulanacağı koşullar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtilerinin niçin ve nasıl tespit edileceği ve bildirileceği,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat hükümlerine ve bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesine göre, çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma uygulamaları.
Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması
MADDE 12– (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konular ile ilgili ve özellikle aşağıdaki konularda çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve katılımlarını sağlar;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi,
b) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi.
Sağlık gözetimi
MADDE 13– (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı konulması ve çalışanların işitme işlevinin korunması amacıyla;
a) İşveren, çalışanların aşağıdaki durumlarda sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar:
1) Bakanlıkça işyeri hekimi ve diğer sağlık personelinin görev, yetki, sorumluluk ve eğitimlerine ilişkin çıkarılacak mevzuat hükümleri kapsamında,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerektirmesi halinde.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri yaptırılabilir.
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda saptanan işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi veya uygun nitelikli diğer bir kişi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında bilgilendirilir,
b) İşveren:
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için gerekli görülen ve çalışanın gürültüye maruz kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi de dahil benzeri önlemleri uygular.
4) Benzer biçimde maruz kalan çalışanların sağlık durumunun gözden geçirilmesi için de düzenli bir sağlık gözetimi uygular.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Son Hükümler
İlgili Avrupa Birliği Mevzuatı
MADDE 14– (1) Bu Yönetmelik, 6/2/2003 tarihli ve 2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifi esas alınarak hazırlanmıştır.
Yürürlükten kaldırma
MADDE 15- (1) 23.12.2003 tarihli ve 25325 sayılı Resmî Gazete`de yayımlanan Gürültü Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 16– (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 17– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.