5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununa tabi olanlar 5510 sayılı Kanundaki gibi “sigortalı” olarak değil, “iştirakçi” olarak ifade edilmektedir.
2008 yılının Ekim ayı başından önce işe başlayan kamu görevlileri “iştirakçi” olarak tanımlanmaktadır. İştirakçilerin 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun yürürlük tarihinden sonra da bu statüleri devam etmektedir.
Emekli aylığı, çalışma hayatının normal olarak sonlanması sonucunda belli şartların yerine getirilmesi sonucu bağlanan aylıktır.
5434 sayılı Kanuna göre iştirakçilere emekli aylığı bağlanacak haller istekle emeklilik ve re’sen emeklilik olarak iki kısımda incelenebilir.
İştirakçilere İstekle Emekli Aylığı Bağlanmasının Koşulları Nelerdir?
İstekle emeklilik kişilerin mülga 5434 sayılı Kanunda belirtilen hizmet ve yaş şartlarını bir arada yerine getirmesi sonucu elde edilen bir haktır.
08/09/1999 tarihinden önce 5434 sayılı Kanuna tabi iştirakçi olarak hizmet süresi bulunanlar kadın 20, erkek 25 hizmet yıllarını tamamlamaları ve kademeli geçiş sürecinde tabi oldukları yaşları doldurmaları halinde,
08/09/1999 tarihinden sonra 5434 sayılı Kanuna tabi iştirakçi olarak göreve başlayanlardan Kadın için 58, erkek için ise 60 yaşını doldurmaları ve her ikisinin de hizmet sürelerinin 25 yıl ve daha fazla olması halinde,
emekli aylığına hak kazanabilmekte ve istekleri üzerine emekli aylığı bağlanabilmektedir.
Ayrıca, iştirakçilerden 15 yıl fiili hizmet müddeti bulunanlar 61 yaşlarını doldurduklarında istekleri halinde kendilerine emekli aylığı bağlanabilecektir.
İştirakçilere Re’sen Emekli Aylığı Bağlanmasının Koşulları Nelerdir?
Re’sen emeklilik ise kişilerin istemleri dışında Kanunda yer alan şartların varlığı nedeniyle kurumlarınca yapılan emeklilik işlemidir.
30 hizmet yılını tamamlamış olanlar (seçilmiş belediye başkanları ve illerin daimi komisyon üyeleri hariç) kurumlarınca lüzum görüldüğünde yaş kaydı aranmaksızın re’sen emekliye sevk edilebilmekte, bunlara 61 yaşlarını da doldurmaları halinde emekli aylığı bağlanabilmektedir. Kadın ve erkekler aynı şartlara tabidirler. Bu durumda, re’sen emekliye sevk edilenlerin 61 yaşlarını doldurmamış olmaları halinde; kendilerine toptan ödeme yapılmayıp, 61 yaşlarını doldurduktan sonra açıkta iken yapacakları başvurularına istinaden haklarında aylık bağlama işlemi yapılacaktır.
İştirakçilerden 5434 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesi gereğince haklarında yaş haddi hükümleri uygulanacak olanlar kurumlarınca re’sen emekliye sevk edildiklerinde fiili hizmet süreleri 15 yılı doldurmuş olmak kaydıyla kendilerine emekli aylığı bağlanacaktır. Buna göre, kurumlar iştirakçilerden özel yaş haddi bulunmayanlardan 65 yaşını dolduranların, yaş hadlerini doldurdukları tarihleri takip eden aybaşından itibaren re’sen emekliye sevk ederek görevleriyle ilişiklerini keseceklerdir.
Bunun birlikte iştirakçiler sicilleri nedeniyle de re’sen emekliliğe sevk edilebilirler.
İstekle Emekli Aylığının Bağlanması İçin İştirakçiler Tarafından Nereye ve Nasıl Başvurulur?
Kamu görevlileri, Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığına başvuru yapacaktır.
Kimler Başvurabilir?
Emekli aylığı alabilmek için ilgili kanunlarındaki koşulları yerine getiren iştirakçiler başvuru yapabilmektedir.
Müracaat için gerekli belgeler nelerdir?
Görevde iken emekli olanlar için;
– Dilekçe (İstekle ve açıkta iken emekli olanlar için) (ek47) ve (ek48)
– Emekliye Sevk Onayı,
– Hizmet Belgesi,
– Öğrenim Durum Belgesi,
– Askerlik Durumu Belgesi,
– Diğer Sosyal Güvenlik Kurumuna tabi geçen hizmet sürelerini gösterir belge aslı
Açıkta iken emekli olanlar için;
Yukarıdaki belgelere ilaveten,
– Şahıstan halen ikamet edinilen yerdeki vergi dairesinden veya mal müdürlüğünden alınacak vergi mükellefi olup olmadığına dair resmi yazı.
– Kanuna göre hizmet akdi ve kendi nam ve hesabına bağımsız kapsamında hizmetinin olup olmadığına dair birinci derece imzaya yetkili personel tarafından imzalı resmi yazı,
– Görevinden ayrıldıktan sonra göre hizmet akdi ve kendi nam ve hesabına bağımsız kapsamına tabi çalışıp çalışmadığına dair kendisi tarafından doldurulacak beyanname.
Aylık Bağlandığında Nasıl Bilgi Alınır?
Aylık bağlama işlemi tamamlandığında kişinin kurumuna ve kendisine bilgi yazısı gönderilmektedir. Aylık bağlamaya ilişkin süreç e-devlet üzerinden de takip edilebilmektedir.
İlk Aylık Hangi Bankadan Alınır?
Kurum tarafından ilk defa bağlanan aylıklar, emeklilik taleplerinde bulunan sigortalıların tercih ettiği bankalar ve PTT aracılığı ile ödenmekte; tercihte bulunmayanların ise ilk bağlanan aylığı ülke genelindeki şube ağının en yaygın olması nedeniyle T.C. Ziraat Bankası aracılığıyla ödenmektedir. Emekli, dul ve yetimler aylıklarını bu bankaların herhangi bir şubesinden çekebilmektedir.
Aylık Alınan Banka Nasıl Değiştirilir?
Emekli, dul ve yetimler tarafından, banka/şube değişikliği için Daire Başkanlığımıza veya İl Müdürlüklerimize verilecek dilekçe ile anlaşmalı bankalardan herhangi birisine aylıkların nakli yapılarak banka/şube değişikliği gerçekleştirilebilmektedir.
Ayrıca, Banka/PTT şube değişikliği talepleri “ www.turkiye.gov.tr ” internet adresine T.C. kimlik numarası ve e-devlet şifresi ile yapılacak giriş sonrasında gerçekleştirilebilmektedir.
Aylık Ödenen Bankalar
- Ziraat Bankası
- PTT
- Halkbank
- Vakıflar Bankası
- İş Bankası
- Garanti Bankası
- Finansbank
- ING Bank
- Denizbank
- Akbank
- Yapı Kredi Bankası
- TEB
- HSBC
- Şekerbank
- Kuveytturk
- Burgan Bnk A.Ş.
- Albarakaturk
- Anadolubank
- Tekstilbank (ICBC)
- Türkiye Finans A.Ş.
- Alternatif Bank A.Ş.
- Turkish Bank A.Ş.
- Ziraat Katılım Bankası
- FibaBanka
- Odeabank