1- KAPSAMA GİREN İŞVERENLER: (4/1-a) kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran özel sektör işyeri işverenleri ile 5018 sayılı Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde sayılan kamu idarelerine ait kadro ve pozisyonlarda (4/1-a) kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenler hariç olmak üzere diğer kamu işyeri işverenleri yararlanacaktır.
Bu bakımdan, mahiyet kodu (1) ve (3) olarak tescil edilen işyerlerinden 5018 sayılı Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde sayılan kamu idareleri ile 5018 sayılı Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde sayılan kamu idareleri niteliğinde olduğu halde mahiyet kodu (2) olarak tescil edilen işyeri işverenleri söz konusu destekten yararlanamayacaklardır.
Diğer taraftan, işverenler asgari ücret desteğinden başvuru şartı aranmaksızın yararlandıklarından, ilgili idarelerin (işverenlerin), 5018 sayılı Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde yer alan bir kuruluş olmasına karşın asgari ücret desteğinden yararlanmaları halinde;
-5018 sayılı Kanuna ekli (I) sayılı listede yer aldıklarına dair ilgili kurumdan alınacak belge ile Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğüne başvurarak asgari ücret desteğinden yararlandırılmalarının sonlandırılmasını talep etmeleri,
-5018 sayılı Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde belirtilen kuruluşlar kapsamında olduklarını beyan ettikleri yazı ile yapılan başvuru gereğince asgari ücret desteği uygulamalarının sonlandırılması,
-Anılan Kanun uygulamasının, işveren talebine gerek kalmadan Kurumumuz tarafından kendiliğinden (otomatik olarak) başlatılmış olması, bu bağlamda, işverene yüklenecek bir kasıt ve kusurdan bahsedilemeyeceği dikkate alındığında, yersiz yararlanıldığı kabul edilebilecek destek tutarlarının gecikme cezasız ve gecikme zamsız tahsil edilmesi, gerekmektedir.
2- 1.1.2021 TARİHİNDEN ÖNCE TESCİL EDİLMİŞ OLAN İŞYERLERİNE İLİŞKİN İŞ VE İŞLEMLER
2.1- 1.1.2021 tarihinden önce tescil edilmiş olan işyerlerinde kapsama giren sigortalılar
2.1.1. Uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası) tabi olan sigortalılar için verilen 1, 4, 5, 6, 13, 14, 20, 24, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 47, 51, 52, 53, 54, 55, 90, 91, 92 nolu belge türlerinden dolayı anılan madde hükümlerinden yararlanılacaktır. Dolayısıyla uzun vadeli sigorta kollarına tabi tutulmayan sigortalılar bakımından söz konusu destekten yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.
Buna karşın belge/beyanname verilmemesine rağmen uzun vadeli sigorta kollarına tabi olan 5510 sayılı Kanunun ek 9. maddesinin birinci fıkrası kapsamındaki sigortalıları çalıştıran işverenler de anılan destekten yararlanacaktır.
Öte yandan uygulama, işsizlik sigortası primleri hariç yapılacağından, işsizlik sigortasına ait sigortalı ve işveren primleri bu destek kapsamında karşılanmayacaktır.
Örnek 1: 2021 yılı Ocak ayında;
(1) nolu belge türünden 5 sigortalı,
(2) nolu belge türünden 3 sigortalı,
(13) nolu belge türünden 2 sigortalı,
(23) nolu belge türünden 2 sigortalı,
bildirildiği varsayıldığında, 2021 yılı Ocak ayında (1) ve (13) nolu belge türlerinden bildirilen sigortalılardan dolayı destekten yararlanılacaktır.
2.2- Destekten Yararlanılacak Prim Ödeme Gün Sayısının Hesaplanması
2020 yılının esas alınacak ilgili ayında yasal süresinde veya yasal süresi dışında verilen veya re’sen düzenlenen asıl, ek belgelerin/beyannamelerin toplamından iptal nitelikteki belgelerdeki/beyannamelerdeki gün sayısı düşülerek toplam prim ödeme gün sayısı hesaplanacaktır. Bu nedenle elde işlem yapmayı gerektirecek rapor, mahkeme kararları vs. varsa işlemlerinin bir an önce yapılması gerekmektedir.
Her durumda özel veya kamu sektörü ayrımı yapılmaksızın 1.3.2021 tarihinden sonra işleme alınacak olan 2020 yılının ilgili ayına ilişkin asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerindeki (Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 102. maddesinde belirtilen ve yasal süresinde verildiği kabul edilen belgelerden/beyannamelerden kaynaklanan asıl veya ek belgeler dahil) gün sayısı ile prime esas kazanç tutarı dikkate alınmayacaktır.
Örnek 2: 2020 yılı Ocak ayı için tüm sigorta kollarına tabi olan sigortalılardan dolayı 1 numaralı belge ile bildirilen ve günlük prime esas kazanç tutarı 147 TL nin altında olan 6 sigortalının toplam prim ödeme gün sayısının 150 gün olduğu, ancak 5.3.2021 tarihinde 2020 yılı Ocak ayında bildirimi yapılan 2 sigortalının 15 er gün olarak bildirilmiş olan gün sayılarının 30 güne tamamlanması gerektiğinin tespit edilmiş olması nedeniyle, bu iki sigortalı için yapılacak olan 15 er günlük gün ve kazanç ilavesi toplam prim ödeme gün sayısını 180 güne çıkarmakta ise de bu ek bildirim her halükarda 1.3.2021 tarihinden sonra işleme alınacağından bu işverenin sigorta primi desteğine esas azami gün sayısı yine 150 gün olacaktır.
2.2.2. 2020 yılının aynı ayında uzun vadeli sigorta kollarını içeren belge türlerinden ve günlük prime esas kazancı 147 TL ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayılarını geçmemek üzere cari ayda uzun vadeli sigorta kollarını içeren belge türlerinden bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayıları esas alınacaktır.
Örnek 10: 2020 yılı Mart ayında 1 numaralı belge türü ile 4 sigortalı ve 120 gün, 2 numaralı belge türü ile 2 sigortalı ve 60 gün, 24 nolu belge türü ile 1 sigortalı ve 30 gün bildirim yapılan bir işyerinde;
2020/Mart ayında bildirilen sigortalılar
| Sigortalı | 2020 yılı belge türü | 2020 yılı gün sayıları | Toplam SPEK tutarı TL | Günlük SPEK tutarı TL | Baz alınacak günlük SPEK tutarı TL | Uygulamada baz alınacak olan sigortalıların gün sayısı |
| (a) | 1 | 30 | 3000 | 100 | 147 | 30 |
| (b) | 1 | 30 | 3000 | 100 | 147 | 30 |
| (c) | 1 | 30 | 3300 | 110 | 147 | 30 |
| (d) | 1 | 30 | 4500 | 150 | 147 | – |
| (e) | 2 | 30 | 4800 | 160 | – | – |
| (f) | 2 | 30 | 5700 | 190 | – | – |
| (g) | 24 | 30 | 3600 | 120 | 147 | 30 |
| TOPLAM | 120 gün |
2021/Mart ayında bildirilen sigortalılar
| Sigortalı | 2021 yılı belge türü | 2021 yılı gün sayıları | Toplam SPEK tutarı TL | Uygulamada baz alınacak olan sigortalıların gün sayısı |
| (a) | 1 | 30 | 3600 | 30 |
| (b) | 1 | 30 | 3600 | 30 |
| (c) | 1 | 30 | 3900 | 30 |
| (d) | 1 | 30 | 4500 | 30 |
| (e) | 2 | 30 | 5400 | – |
| (f) | 2 | 30 | 6300 | – |
| (g) | 24 | 30 | 4200 | 30 |
| TOPLAM | 150 gün |
2021/Mart ayında destekten yararlanabilecek sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısı 150 olmasına karşın; 2020/Mart ayında uzun vadeli sigorta kollarına tabi sigortalılardan 1 numaralı belge türü ile bildirilen a, b, c, sigortalıları ile 24 nolu belge türü ile bildirilen g sigortalısına ilişkin yapılan bildirimler 120 gün olduğundan (sigortalı (d)’nin 2020/Mart ayındaki günlük prime esas kazanç tutarı 147 TL’nin üstünde olduğundan, (e) ve (f) sigortalıları ise 2 numaralı belge türüne tabi olduğundan hesaplamaya dâhil edilmemiştir.) işverenin yararlanabileceği toplam gün sayısı 120 gün olacaktır.
Örnek 11: 2020 ve 2021 yılı Ocak aylarında bildirimi yapılan sigortalıların prim ödeme gün sayıları ve prime esas kazanç tutarları aşağıdaki şekilde olduğu varsayıldığında;
2020 YILI 2021 YILI
BELGE TÜRÜ 1 BELGE TÜRÜ 1
KANUN TÜRÜ 05510 KANUN TÜRÜ 05510
147 TL’nin Altında Bildirilen 160 GÜN Prime Esas Kazanç Alt ve Üst
Sigortalıların Prim Ödeme Sınırı Arasında Bildirilen Sigortalıların 200 GÜN
Gün Sayıları Prim Ödeme Gün Sayıları
BELGE TÜRÜ 1 BELGE TÜRÜ 1
KANUN TÜRÜ 14857 KANUN TÜRÜ 14857
147 TL’nin Altında Bildirilen 150 GÜN Prime Esas Kazanç Alt ve Üst
Sigortalıların Prim Ödeme Sınırı Arasında Bildirilen Sigortalıların 160 GÜN
Gün Sayıları Prim Ödeme Gün Sayıları
BELGE TÜRÜ 13 BELGE TÜRÜ 13
147 TL’nin Altında Bildirilen 150 GÜN Prime Esas Kazanç Alt ve Üst
Sigortalıların Prim Ödeme Sınırı Arasında Bildirilen Sigortalıların 150 GÜN
Gün Sayıları Prim Ödeme Gün Sayıları
2020 yılında uzun vadeli sigorta kollarına tabi olup, prime esas günlük kazanç alt sınırı 147 TL altında olan sigortalılar için bildirilen toplam prim ödeme gün sayısı 460 gün, 2021 yılında uzun vadeli sigorta kollarına tabi olan sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısının 510 gün olması dolayısıyla Cari ay=510>İlgili ay=460 olduğundan destekten yararlanılacak toplam prim ödeme gün sayısı 460 gün olacaktır.
Örnek 12: 11 no’lu örnekteki 2021 yılında uzun vadeli sigorta kollarına tabi olan sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısının 400 gün olması halinde, destekten yararlanılacak prim ödeme gün sayısı 2020/Ocak ayında bildirilen prim ödeme gün sayısından az olması nedeniyle, Cari ay=400<İlgili ay=460, destekten yararlanılacak toplam prim ödeme gün sayısı 400 gün olacaktır.
2.2.3. 2021 yılının destekten yararlanılacak ilgili ayında yasal süresi içinde daha önce Kuruma verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi için iptal nitelikte belge/beyanname verilmesi halinde destekten yararlanılacak tutar yeniden hesaplanacaktır.
Örnek 13: Destekten yararlanılacak toplam prim ödeme gün sayısının 400 gün olduğu ve örnek 11’de belge türü 13 seçilerek verilen aylık prim ve hizmet belgesinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde prim ödeme gün sayısı 20 gün olması gerekirken, verilen aylık prim ve hizmet belgesinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde 30 gün olarak bildirilen bir sigortalının olduğu ve bunun için 10 günlük iptal nitelikte aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi verildiği varsayıldığında; destekten yararlanılacak gün sayısının hesabında 400-10=390 gün esas alınacaktır.
2.2.4. 3213 sayılı Maden Kanununun Ek 9. maddesi uyarınca ücretleri asgari ücretin iki katından az olamayacağı hükme bağlanan “Linyit” ve “Taşkömürü” çıkarılan işyerlerinde yer altında çalışan sigortalılar bakımından destekten yararlanılacak prim ödeme gün sayısı hesaplanırken 2020 yılının aynı ayında 0510, 0520 işkolu kodlarından ve 4, 5, 35, 36 ve 55 nolu belge türlerinden bildirilen sigortalılardan prime esas günlük kazancı 392 TL ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayıları ile bu sayıya % 50 ilave edilmek suretiyle bulunan prim ödeme gün sayısının toplamını geçmemek üzere cari ayda bildirilen prim ödeme gün sayısı esas alınacaktır.
Diğer taraftan, prim ödeme gün sayılarına yapılacak % 50 ilave hesaplamasında prim ödeme gün sayısının küsuratlı çıkması halinde, küsuratlı kısım dikkate alınmayacaktır.
Örnek 14: 2020 yılı Mayıs ayında taşkömürü üretimi yapan bir işyerinden çalıştırılan sigortalılar için 1 numaralı belge türü ile 2 sigortalı ve 60 gün, 35 numaralı belge türü ile 24 sigortalı ve 719 gün, 2 numaralı belge türü ile 1 sigortalı 30 gün bildirim yapılan bir işyerinde, 35 numaralı belge türü ile bildirilen sigortalıların günlük prime esas kazanç tutarlarının 392 TL’yi geçmediği diğer belge türleri ile bildirilen sigortalıların ise günlük kazançlarının 147 TL’nin altında olduğu varsayıldığında, 2021 Mayıs ayı aylık prim ve hizmet belgesinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde uzun vadeli sigorta kollarına tabi olan;
35 nolu belge türü ile bildirilen ve günlük kazancı 392 TL ve altında olan 24 sigortalı için 719 gün,
35 nolu belge türü ile bildirilen ve günlük kazancı 392 TL ve altında olan 24 sigortalının prim ödeme gün sayısının %50’sini geçmemek üzere = 719/2 = 359,50 = 359 gün,
35 nolu belge türü ile bildirilen sigortalılar bakımından dikkate alınabilecek azami prim ödeme gün sayısı = 719+359 = 1.078 gün olacaktır.
1 numaralı belge türü ile bildirilen ve günlük kazancı 147 TL ve altında olan 2 sigortalı için (2 x 30 gün) = 60 gün olmak üzere,
2020 yılı Mayıs ayı için baz alınacak toplam 1.138 (1078+60=1.138) gün, 2021/Mayıs ayında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısı ile karşılaştırılmak suretiyle destekten yararlanılacak azami gün sayısı bulunacaktır.
Öte yandan, 2 numaralı belge türü ile bildirilen ve günlük kazancı 147 TL ve altında olan sosyal güvenlik destek primine tabi olan sigortalı için söz konusu destekten yararlanılamayacaktır.
2.2.5. 18.10.2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesi uygulanan özel sektör işverenlerine ait işyerlerinde çalışan sigortalılar bakımından destekten yararlanılacak prim ödeme gün sayısı hesaplanırken, 2020 yılının aynı ayında bildirilen sigortalılardan prime esas günlük kazancı 294 TL ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayılarını geçmemek üzere cari ayda bildirilen prim ödeme gün sayısı esas alınacaktır.
Buna göre, 18.10.2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu kapsamında toplu iş sözleşmesi uygulanan özel sektör işverenlerine ait işyerlerinden, 1.1.2021 ila 31.12.2021 tarihi arasındaki dönemlere ilişkin toplu iş sözleşmesi bulunan işyerlerinin 2020 yılı için sağlanacak olan destek tutarına esas günlük kazanç tutarının 294 TL olarak dikkate alınabilmesi amacıyla bu durumdaki işyerlerine ilişkin listeler sisteme tanımlanmıştır.
Diğer taraftan, 1.1.2021 ila 31.12.2021 tarihi arasındaki dönemlere ilişkin toplu iş sözleşmesi imzalamasına rağmen söz konusu uygulamadan faydalanamadığını beyan eden işverenlerimizin Bakanlıktan alınan listelerde gerekli güncelleme/ekleme işlemlerinin yapılabilmesi amacıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğüne müracaat etmeleri gerekmektedir.
2.2.6. Asgari ücret desteğiyle sağlanacak indirim tutarı, ilgili ayda verilecek aylık prim ve hizmet belgesindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamesindeki prim ödeme gün sayısının 2,50 TL rakamı ile çarpımı suretiyle hesaplanacak ve takip eden ay/aylardan doğan sigorta prim borçlarına mahsup edilecektir.
Örnek 15: 11 nolu örnekteki işverenin yararlanabileceği toplam prim ödeme gün sayısı 460 olduğundan, işverene verilecek asgari ücret destek tutarı 460 x 2,50=1.150,00 TL olacaktır. Ayrıca ilgili ay için verilecek aylık prim ve hizmet belgesindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamesindeki prim ödeme gün sayısının 2,50 TL rakamı ile çarpımı suretiyle hesaplanan destek tutarı, takip eden ay/aylardan doğan sigorta prim borçlarına mahsup edilecektir.
2.3- Destekten Yararlanmaya İlişkin Usul ve Esaslar
2.3.1. Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin veya Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinin Yasal Süresinde Verilmesi
Destekten yararlanılabilmesi için, işverenler 2021 yılına ait aylık prim ve hizmet belgesini/muhtasar ve prim hizmet beyannamesini yasal süresi içinde vereceklerdir. Buna göre yasal süresi içinde verilen asıl ve ek belgelerdeki/beyannamelerdeki toplam gün sayısından yine yasal süresinde verilen iptal belgelerdeki/beyannamelerdeki gün sayısı düşülerek yararlanılabilecek prim ödeme gün sayısı hesaplanacaktır.
Örnek 16: 2021/Ocak ayında destekten yararlanacak işyerinin, 2021/Ocak ayı için uzun vadeli sigorta kollarını içeren 1 nolu belge türünden,
15 sigortalı için yasal süresinde asıl ile 300 gün,
5 sigortalı için yasal süresinde iptal ile 100 gün,
3 sigortalı için yasal süresinde ek ile 90 gün,
Prim ödeme gün sayısı ile bildirildiği varsayıldığında; 300-100+90= 290 gün asgari ücret desteğinin hesabında dikkate alınacaktır.
2.3.1.1. 2021 yılına ilişkin olmak üzere yasal süresi dışında verilen ve gün sayısını arttıracak mahiyetteki ek aylık prim ve hizmet belgelerindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerindeki kayıtlı sigortalılar için bildirilen prim ödeme gün sayıları destekten yararlanılacak günün hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır. Buna karşılık yasal süresi dışında verilen ve gün sayısını azaltacak mahiyetteki (iptal niteliğindeki) aylık prim ve hizmet belgelerindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerindeki kayıtlı sigortalılar için bildirilen prim ödeme gün sayıları destekten yararlanılacak günün hesaplamasında dikkate alınacaktır.
Örnek 17: 16 nolu örnekte 2 sigortalı için yasal süresi dışında ek aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile 60 gün prim ödeme gün sayısı bildirildiği varsayıldığında 300-100+90=290 gün, prim ödeme gün sayısının hesaplanmasında dikkate alınacaktır. Ek belgedeki/beyannamedeki 60 gün, belgenin/beyannamenin süresi dışında verilmesi nedeniyle dikkate alınmayacaktır.
Örnek 18: 16 nolu örnekte 2 sigortalı için yasal süresi dışında 28.6.2021 tarihinde iptal aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile 40 günlük iptal bildirildiği varsayıldığında; yasal süresi dışında verilen iptal aylık prim hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile sigortalıların prim ödeme gün sayılarında azalış meydana geldiğinden ve dolayısıyla destekten yararlanılacak prim ödeme gün sayısı azalacağından 290-40=250 gün prim ödeme gün sayısının hesaplanmasında dikkate alınacaktır.
Bundan dolayı, 2021 yılı Ocak ayı için yararlanılmış olan destek tutarının 40×2,5= 100 TL tutarındaki kısmının 2021/Ocak ayına ilişkin verilen destek tutarından düşülerek Türkiye İş Kurumuna iade edilmesi gerekecektir.
Ancak, her halükarda 2021 yılına ilişkin yasal süresi dışında verilen aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin (Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 102. maddesinde belirtilen ve yasal süresinde verildiği kabul edilen belgelerden kaynaklanan asıl veya ek belgeler dahil) Kurum tarafından işleme alınma tarihinin 28.2.2022 tarihinden sonra olması halinde söz konusu belgelerdeki/beyannamelerdeki sigortalılar destekten yararlanılacak tutarın hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır.
2.3.1.2. Aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresi içinde verilmemesi halinde belgelerin/beyannamelerin yasal süresinde verilmediği aylar için destekten yararlanılamayacaktır.
Örnek 19: 2021/Ocak ayı için uzun vadeli sigorta kollarını içeren aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde verilmediği ancak diğer aylara ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin yasal süresinde verildiği varsayıldığında, yalnızca yasal süresinde verilmeyen 2021/Ocak ayından dolayı destekten yararlanılamayacaktır.
2.3.2. İşverenin, Kuruma prim, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunması hali
2021 yılı öncesi tescil edilmiş olan işyerleri için uygulanacak olan asgari ücret desteğinden işverenler Kuruma vadesi geçmiş borcu olsa dahi yararlanılabileceği gibi, aylık prim ve hizmet belgesinden/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden kaynaklanan prim borçlarının ödenmiş olma şartı da aranmayacaktır.
2.3.3. 2021 Yılı Ocak ila Aralık Ayları/Dönemleri İçin Sigorta Primine Esas Kazancın Eksik
Bildirilmiş veya Hiç Bildirilmemiş Olması
2021 yılı Ocak ila Aralık ayları/dönemleri için sigorta primine esas kazancın eksik bildirildiğinin veya hiç bildirilmediğinin denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan soruşturma ve incelemelerde veya mahkeme kararları neticesinde ya da kamu kurum ve kuruluşlardan alınan yazılardan anlaşılması halinde, 2021 Ocak ila 2021 Aralık ayları/dönemleri için destekten yararlanamayacağı gibi yararlanılmış olması halinde, yararlandırılan tutarlar gecikme zammı ve gecikme cezası ile birlikte geri alınacaktır.
2.3.4. 2021/Ocak ila 2021/Aralık Aylarında/Dönemlerinde Bildirilen Sigortalı Sayısının 2020 yılı Ocak ila Aralık Ayında/Döneminde En Az Bildirim Yapılan Aydaki/Dönemdeki Sigortalı Sayısından Az Olmaması
Destekten yararlanılacak ayda/dönemde aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında uzun vadeli sigorta kollarından bildirilen sigortalıların sayısının, 2020 yılı Ocak ila Aralık ayı/döneminde aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında uzun vadeli sigorta kollarından en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki/dönemdeki sigortalı sayısının altında olması halinde, en az sigortalı sayısının altında bildirim yapılan ayda/aylarda destekten yararlanılamayacaktır.
Buna göre; destekten yararlanılacak aydaki/dönemdeki sigortalı sayısı ile en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki/dönemdeki sigortalı sayısının tespitinde;
– Gün bildirimi yapılmayan (0 gün bildirilmiş) sigortalılar (destekten yararlanılacak ayda/dönemde eksik gün nedeni 2-Ücretsiz İzin, 18-Kısa Çalışma Ödeneği, 21-Diğer Ücretsiz İzin, 27-Kısa Çalışma Ödeneği ve Diğer Nedenler, 28-Pandemi Ücretsiz İzin, 29- Pandemi Ücretsiz İzin ve Diğer olarak seçilen sigortalılar hariç) ile uzun vadeli sigorta kollarından bildirimi yapılmayanlar dikkate alınmayacaktır. Dolayısıyla 2, 7, 12, 19, 21, 22, 23, 25, 39, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 48, 49 ve 50 nolu belge türleri ile yapılan bildirimler dikkate alınmayacaktır.
– Her bir ayda çalışan sigortalı sayısı, ilgili dönemlerde Kuruma verilmiş asıl ve ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı sigortalı sayısından, iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı sigortalı sayısı düşülmek suretiyle tespit edilecektir.
– Bir sigortalının işten ayrılmasını müteakip aynı ay içinde ayrıldığı işyerinde tekrar işe başlamış olması halinde, bu sigortalı için ilgili aylık prim ve hizmet belgesinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde iki ayrı kayıt yer almakla birlikte, sigortalı sayısının tespitinde bu nitelikteki kayıtlardan mükerrer olanlar dikkate alınmayacaktır.
– Aylık prim ve hizmet belgelerinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde, bir sigortalının birden fazla belge türü/kanun türü ile bildirilmiş olması halinde, bu sigortalı için ilgili dönemde iki ayrı kayıt yer almakla birlikte, sigortalı sayısının tespitinde bu nitelikteki kayıtlardan mükerrer olanlar dikkate alınmayacaktır.
– Ay içinde işe giren veya işten çıkan sigortalılar da hesaplamaya dahil edilecektir.
3- 2021 YILINDA TESCİL EDİLMİŞ/EDİLECEK OLAN İŞYERLERİNE İLİŞKİN İŞ VE İŞLEMLER
3.1- Kapsama Giren Sigortalılar
Uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası) tabi olan sigortalılar için verilen 1, 4, 5, 6, 13, 14, 20, 24, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 47, 51, 52, 53, 54, 55, 90, 91, 92 nolu belge türlerinden dolayı anılan madde hükümlerinden yararlanılacaktır. Dolayısıyla uzun vadeli sigorta kollarına tabi tutulmayan sigortalılar bakımından söz konusu destekten yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.
Örnek 32: 2021 yılı Ocak ayında;
(1) nolu belge türünden 5 sigortalı,
(2) nolu belge türünden 3 sigortalı,
(13) nolu belge türünden 2 sigortalı,
(23) nolu belge türünden 2 sigortalı,
bildirildiği varsayıldığında, 2021 yılı Ocak ayında (1) ve (13) nolu belge türlerinden bildirilen sigortalılardan dolayı destekten yararlanılacaktır.
3.2- Destekten Yararlanılacak Prim Ödeme Gün Sayısının Hesaplanması
2021 yılının esas alınacak ilgili ayında, yasal süresinde verilen veya re’sen düzenlenen asıl, ek belgelerin/beyannamelerin toplamından iptal nitelikteki belgelerdeki gün sayısı düşülerek toplam prim ödeme gün sayısı hesaplanacaktır. Bu nedenle elde işlem yapmayı gerektirecek rapor, mahkeme kararları vs. varsa işlemlerinin bir an önce yapılması gerekmektedir.
Her durumda özel veya kamu sektörü ayrımı yapılmaksızın 28.2.2022 tarihinden sonra işleme alınacak olan 2021 yılının ilgili ayına ilişkin asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerindeki (Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 102. maddesinde belirtilen ve yasal süresinde verildiği kabul edilen belgelerden kaynaklanan asıl veya ek belgeler dahil) gün sayısı ile prime esas kazanç tutarı dikkate alınmayacaktır.
2021 yılında tescil edilmiş veya edilecek olan işyerleri bakımından bir önceki yılın baz alınacak aynı ayında işyeri kanun kapsamında olmadığından veya 2020 yılı öncesi tescil edilmiş olup 2020 yılında hiç bildirim yapılmayan işyerleri için uzun vadeli sigorta kollarını içeren belge türlerinden bildirilen tüm sigortalıların prim ödeme gün sayıları esas alınacaktır. Dolayısıyla, 2021 yılında tescil edilen işyerlerinde 147 TL (0510 ve 0520 işkolu kodlu ve 4, 5, 35, 36 ve 55 nolu belge türleri işyerlerinde yer altında çalıştırılan sigortalılar için 392 TL), 18.10.2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesi uygulanan özel sektör işverenlerine ait işyerleri için 294 TL ve altında günlük sigorta primine esas kazanç bildirilmiş olunması şartı aranmadan prime esas kazanç alt sınırı ve üst sınırları arasında bildirilen tüm sigortalıların prim ödeme gün sayıları hesaplamada esas alınacaktır.
Örnek 33: 2021/Ocak ayında bildirilen sigortalılar:
| Sigortalı | 2021 yılı belge türü | 2021 yılı gün sayıları | Toplam SPEK tutarı TL | Günlük SPEK tutarı TL | Baz alınacak günlük SPEK tutarı TL | Uygulamada baz alınacak olan sigortalıların gün sayısı |
| (a) | 1 | 30 | 3600 | 120 | Yok | 30 |
| (b) | 1 | 30 | 3600 | 120 | Yok | 30 |
| (c) | 1 | 30 | 3600 | 120 | Yok | 30 |
| (d) | 1 | 30 | 3900 | 130 | Yok | 30 |
| (e) | 2 | 30 | 4200 | 140 | Yok | – |
| (f) | 2 | 30 | 4500 | 150 | Yok | – |
| (g) | 24 | 30 | 4800 | 160 | Yok | 30 |
| (h) | 35 | 30 | 5100 | 170 | Yok | 30 |
| 180 gün |
2021/Ocak ayı için baz alınacak günlük prime esas kazanç tutarı olmadığından, uzun vadeli sigorta kollarına tabi sigortalılardan 1 numaralı belge türü ile bildirilen a, b, c, d sigortalıları ile 24 ve 35 nolu belge türü ile bildirilen g ve h sigortalılarına ilişkin yapılan bildirimlerden dolayı işverenin yararlanabileceği toplam gün sayısı 180 gün olarak tespit edilecektir.
3.2.1. Destekle sağlanacak indirim tutarı ilgili ayda verilecek aylık prim ve hizmet belgesindeki veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesindeki prim ödeme gün sayısının 2,50 TL rakamı ile çarpımı suretiyle hesaplanacaktır.
3.2.2. İlgili ay için verilecek aylık prim ve hizmet belgesindeki veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesindeki prim ödeme gün sayısının 2,50 TL rakamı ile çarpımı suretiyle hesaplanan destek tutarı, takip eden ay/aylardan doğan sigorta prim borçlarına mahsup edilecektir.
3.3- Destekten Yararlanmaya İlişkin Usul ve Esaslar
3.3.1. Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin veya Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinin Yasal Süresinde Verilmesi
Destekten yararlanılabilmesi için 2021 yılına ait aylık prim ve hizmet belgelerinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin yasal süresinde verilmesi gerekmektedir. Buna göre yasal süresi içinde verilen asıl ve ek belgelerdeki/beyannamelerdeki toplam gün sayısından yine yasal süresinde verilen iptal belgelerindeki/beyannamelerindeki gün sayısı düşülerek yararlanılabilecek prim ödeme gün sayısı hesaplanacaktır.
Örnek 34: 2021/Ocak ayında destekten yararlanacak işyerinin, 2021/Ocak ayı için uzun vadeli sigorta kollarını içeren 1 nolu belge türünden,
15 sigortalı için yasal süresinde asıl ile 300 gün,
5 sigortalı için yasal süresinde iptal ile 100 gün,
3 sigortalı için yasal süresinde ek ile 90 gün,
Prim ödeme gün sayısı ile bildirildiği varsayıldığında; 300-100+90=290 gün prim ödeme gün sayısının hesaplanmasında dikkate alınacaktır.
3.3.1.1. Yasal süresi dışında verilen ve gün sayısını arttıracak mahiyetteki ek aylık prim ve hizmet belgelerindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerindeki kayıtlı sigortalılar için bildirilen prim ödeme gün sayıları destekten yararlanılacak günün hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır. Buna karşılık yasal süresi dışında verilen ve gün sayısını azaltacak mahiyetteki aylık prim ve hizmet belgelerindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerindeki kayıtlı sigortalılar için bildirilen prim ödeme gün sayıları destekten yararlanılacak günün hesaplamasında dikkate alınacaktır.
Örnek 35: 34 nolu örnekte 2 sigortalı için yasal süresi dışında ek aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile 60 gün prim ödeme gün sayısı bildirildiği varsayıldığında; yasal süresi dışında verilen aylık prim ve hizmet belgesindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamesindeki sigortalılardan dolayı destekten yararlanamayacağından, 300-100+90=290 gün prim ödeme gün sayısının hesaplanmasında dikkate alınacaktır. (Yasal süresi dışında verilen 60 günlük ek aylık prim ve hizmet belgesindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamesindeki gün sayısı hesaplamada dikkate alınmayacaktır.)
Örnek 36: 2021 yılı Şubat ayında 4 sigortalı için 120 gün bildirim yapılmıştır.
27.4.2021 tarihinde ilave 2 sigortalı için 60 gün ek prim hizmet belgesi verilmiştir.
25.6.2021 tarihinde 2 sigortalı için 40 gün iptal aylık prim hizmet belgesi verilmiştir.
Bu bilgilere göre 27.4.2021 tarihinde yasal süresi dışında verilen ek aylık prim ve hizmet belgesindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamesindeki gün sayıları destekten yararlanılacak prim ödeme gün sayısının hesabında dikkate alınmayacaktır. Buna karşılık 25.6.2021 tarihinde yasal süresi dışında verilen iptal aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile sigortalıların prim ödeme gün sayılarında azalış meydana geldiğinden ve dolayısıyla destekten yararlanılacak prim ödeme gün sayısı azalacağından, işyerinin 2021 yılı Şubat ayı için fazladan yararlandığı 40×2,5=100 TL tutarındaki asgari ücret desteği iptalden kaynaklanan ve işverene iade edilecek olan sigorta primi tutarından az olacağından destekten yararlanmaya devam edilecek olup 100 TL ise Türkiye İş Kurumuna iade edilecektir.
3.3.1.2. Aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresi içinde verilmemesi halinde belgelerin/beyannamelerin yasal süresinde verilmediği aylar/dönemler için destekten yararlanılamayacaktır.
Örnek 37: 2021/Ocak ayı için uzun vadeli sigorta kollarını içeren aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresi içinde verilmediği ancak diğer aylara ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin yasal süresinde verildiği varsayıldığında, yalnızca yasal süresinde verilmeyen 2021/Ocak ayından dolayı destekten yararlanılamayacaktır.
3.3.2. Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinden veya Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinden Kaynaklanan Sigorta Primlerinin Yasal Süresinde Ödenmesi
2021 yılında tescil edilmiş/edilecek olan işyerleri ile 2020 yılından önce Kanun kapsamına alınmış ancak 2020 yılında sigortalı çalıştırmamış veya 2020 yılının en son bildirim yapılan ayından 2020 yılı sonuna kadar hiç bildirim yapılmayan işyerleri (2020 yılının en son bildirim yapılan ayından sonraki döneme karşılık gelen 2021 yılındaki dönemler) için söz konusu destekten yararlanılması bakımından aylık prim ve hizmet belgelerinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin yasal süresi içinde verilmesinin yanı sıra tahakkuk edecek olan sigorta primlerinin de yasal süresi içinde ödenmesi gerekmektedir. Dolayısıyla 2021 yılına ilişkin olduğu ayı/dönemi takip eden ayda ödenmesi gereken son tarihe kadar sigorta primlerinin ödenmemiş olması halinde destekten yararlanılması mümkün olmayacaktır.
3.3.3. Destekten Yararlanılabilmesi İçin Kuruma Vadesi Geçmiş Borcun Bulunmaması veya Söz Konusu Borcun 6183 Sayılı Kanunun 48 İnci Maddesine Göre Taksitlendirilmiş Olması
Destekten yararlanılabilmesi için 2021 yılında Kuruma vadesi geçmiş borcun bulunmaması veya söz konusu borcun 6183 sayılı Kanunun 48. maddesine göre taksitlendirilmiş olması gerekmektedir.
Bu bakımdan, Kuruma vadesi geçmiş borcu bulunan işverenler, borç ödenmediği sürece veya 6183 sayılı Kanunun 48. maddesine göre taksitlendirilmediği sürece destekten faydalanamayacaktır.
Diğer taraftan, Kuruma vadesi geçmiş borcu bulunan işverenin söz konusu borcu ödemesi veya 6183 sayılı Kanunun 48. maddesine göre taksitlendirmesi halinde, borcun ödendiği veya 6183 sayılı Kanunun 48. maddesine göre taksitlendirmenin yapıldığı tarih itibariyle yasal verilme süresi geçmemiş ilk aylık prim ve hizmet belgesinden/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden başlamak üzere diğer koşulların sağlanması kaydıyla destekten yararlanması mümkün olacaktır.
3.3.4. 2021 Yılı Ocak ila Aralık Ayları/Dönemleri İçin Çalıştırdığı Kişileri Sigortalı Olarak Bildirmemesi veya Bildirdiği Sigortalıları Fiilen Çalıştırmaması
Denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan soruşturma ve incelemelerde veya mahkeme kararları neticesinde ya da kamu kurum ve kuruluşlardan alınan yazılardan 2021 yılı Ocak ila Aralık ayları/dönemleri için çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği ya da prime esas kazancını eksik bildirdiği veya bildirdiği sigortalıları fiilen çalıştırmadığı tespit edilen işverenlerin destekten yararlanması mümkün bulunmadığından, bu işverenler 2021 Ocak (Daha sonra tescil edilmiş ise tescil ayı) ila 2021 Aralık ayları/dönemleri için destekten yararlanamayacağı gibi 2021 yılı Ocak ila Aralık aylarında/dönemlerinde yararlanılmış destek tutarı olması halinde ise yararlandırılan tutarlar gecikme zammı ve gecikme cezası ile birlikte geri alınacaktır.
Örnek 45: (A) işverenin 2021 yılı Nisan ayında (B) sigortalısını Kuruma bildirmediğinin 19.9.2021 tarihinde tespit edildiği varsayıldığında, işveren 2021 Ocak (Daha sonra tescil edilmiş ise tescil ayı) ila 2021 Aralık ayları/dönemleri için destekten yararlanamayacağı gibi 2021 yılı Ocak ila Aralık aylarında/dönemlerinde yararlanılmış destek tutarı olması halinde yararlandırılan tutarlar gecikme zammı ve gecikme cezası ile birlikte geri alınacaktır.
Örnek 46: (A) işverenine ait işyerinden 2021/Ocak ayında yapılan tüm bildirimlerin sahte olduğunun 21.8.2021 tarihinde tespit olunduğu varsayıldığında, yararlandırılmış olan destek tutarı Türkiye İş Kurumuna iade edilecek ve işverenin ödemiş olduğu sigorta primleri Kuruma irad kaydedilecektir.
Örnek 47: 5.2.2021 tarihinde tescil edilen işyerinde 5 adet sigortalı çalıştıran (A) işverenin 2021 yılı Nisan ayına ilişkin olarak (B) sigortalısını çalıştırmadığı halde Kuruma bildirdiğinin 15.10.2021 tarihinde tespit edildiği varsayıldığında, işveren 2021/Şubat ayı ve takip eden aylar için aylık prim ve hizmet belgesinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde bildirilen tüm sigortalılardan dolayı destekten yararlanamayacak olup, ilgili ay/aylarda destekten yararlanılmış olması halinde, yararlanılan destek tutarları gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenden geri alınacaktır.
Bununla birlikte, denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan soruşturma ve incelemelerde veya mahkeme kararları neticesinde ya da kamu kurum ve kuruluşlardan alınan yazılardan 2021/Ocak ila 2021/Aralık döneminde ilgili ayda toplam 2021 yılına ait aylık brüt asgari ücretin onda birini (357,75 TL’yi) geçmeyecek tutarda eksik prime esas kazanç bildirimi yapıldığının veya hiç bildirim yapılmadığının tespiti durumunda Kurumca işverene yapılacak ihtar üzerine on beş günlük süre içinde söz konusu eksikliği gideren işyerlerinde 2021 yılı asgari ücret desteğinden yararlanılacaktır. Tespit edilen eksikliğin on beş günlük sürenin dışında giderilmesi halinde sözkonusu işyerinde 2021 Ocak ila 2021 Aralık ayları/dönemleri için destekten yararlanılamayacağı gibi yararlanılmış olması halinde, yararlandırılan tutarlar gecikme zammı ve gecikme cezası ile birlikte işverenden geri alınacaktır.
Diğer taraftan prime esas kazancı aylık brüt asgari ücretin onda birini (357,75 TL’yi) geçmeyecek tutarda hiç bildirilmemiş olanların sigortalılık bildirimlerinin de süresinde yapılmadığının tespiti durumunda Kanunun geçici 85. maddesinin 4. fıkrası uyarınca, yararlandırılan asgari ücret destek tutarları gecikme zammı ve gecikme cezasıyla birlikte geri alınacaktır.
Buna göre 2021 Ocak ila 2021 Aralık döneminde tek bir ayda dahi 2021 yılına ait aylık brüt asgari ücretin onda birini geçen tutarda eksik prime esas kazanç bildirimi yapıldığının tespiti halinde 2021 Ocak ila 2021 Aralık ayları/dönemleri için destekten yararlanılamayacağı gibi yararlanılmış olması halinde, yararlandırılan tutarlar gecikme zammı ve gecikme cezası ile birlikte işverenden geri alınacaktır.
Örnek 48: (A) işverenine ait işyerinde Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan denetimde 2021/Ocak ayında;
– Kuruma bildirilen sigortalı (B)’nin 150,00 TL tutarında prime esas kazancının eksik bildirildiğinin,
– Çalıştırdığı (C) kişisini sigortalı olarak Kuruma bildirmediğinin,
– (D) ve (E) sigortalılarını fiilen çalıştırmadığı halde Kuruma bildirdiğinin,
tespit edildiği varsayıldığında; 2021/Ocak ayında sigortalı (B) için tespit edilen prime esas kazanç tutarı her ne kadar 357,75 TL’nin altında olsa da, sözkonusu işyerinde aynı ayda hem kayıt dışı sigortalı hem de sahte sigortalılık tespitinin yapıldığı dikkate alındığında, 2021/Ocak ila 2021/Aralık ayı için aylık prim ve hizmet belgesinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde bildirilen tüm sigortalılarından dolayı destekten yararlanılamayacak olup; yararlanılmış olması halinde, yararlandırılan destek tutarları gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenden geri alınacaktır.
4- SİGORTA PRİMLERİNİN İŞVEREN VE SİGORTALI HİSSELERİNİN TAMAMININ DEVLET TARAFINDAN KARŞILANDIĞI DURUMLARDA VERİLECEK DESTEK TUTARI
Sigorta primlerinin işveren ve sigortalı hisselerinin tamamının devlet tarafından karşılandığı teşvikler kapsamında sigortalı istihdam ediliyor olması halinde, işverenlerin bu kapsamdaki sigortalıları için ödeyeceği sigorta primlerinin tutarının İşsizlik Sigortası Fonunca karşılanacak tutardan az olduğu durumlarda, sadece işverenin ödeyeceği tutar kadar asgari ücret desteğinden yararlanılabilecektir.
4.1- 1.1.2021 Tarihinden Önce Tescil Edilmiş Olan İşyerlerinde Yapılacak İşlemler
2020 yılının aynı ayında uzun vadeli sigorta kollarını içeren belge türlerinde kayıtlı sigortalılardan günlük prime esas kazancı 147 TL ve altında, 0510, 0520 işkolu kodu ve 4, 5, 35, 36 ve 55 nolu belge türleri verilen işyerleri bakımından günlük prime esas kazancı 392 TL ve altında veya 18.10.2012 tarihli ve 6356 sayılı Kanun hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesi uygulanan özel sektör işverenlerine ait işyerleri için 294 TL ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayılarını geçmemek üzere, cari ayda gönderilen uzun vadeli sigorta kollarını içeren aylık prim ve hizmet belgelerinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı sigortalılar için bildirilen toplam prim ödeme gün sayıları ile karşılaştırılmak suretiyle bulunacak prim ödeme gün sayısının 2,50 rakamı ile çarpılması suretiyle destekten yararlanılacak tutar bulunacaktır.
4.2- 1.1.2021 Tarihi ve Sonrasında Tescil Edilmiş Olan İşyerlerinde Yapılacak İşlemler
2021 yılında tescil edilmiş veya edilecek olan işyerleri bakımından uzun vadeli sigorta kollarını içeren belge türlerinden ve sigorta primlerinin işveren ve sigortalı hisselerinin tamamının devlet tarafından karşılandığı teşvikler kapsamındaki kanun türü seçilerek gönderilen aylık prim ve hizmet belgelerindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerindeki kayıtlı sigortalıların toplam prim ödeme gün sayıları birlikte değerlendirilmek suretiyle destekten yararlanılmaya ilişkin bulunacak gün sayısının 2,50 rakamı ile çarpılması suretiyle destekten yararlanılacak tutar bulunacaktır.
Örnek 51: 6. bölgede kurulu bulunan işyerinin 2021/Mart ayında bildirilen sigortalıların;
| Sigortalı | 2021 yılı belge türü | 2021 yılı kanun türü | 2021 yılı gün sayıları | Toplam SPEK tutarı TL |
| (a) | 1 | 05510 | 30 | 3900 |
| (b) | 1 | 05510 | 30 | 3900 |
| (d) | 1 | 26322 | 30 | 3600 |
| (f) | 1 | 26322 | 30 | 3600 |
| (ı) | 1 | 26322 | 30 | 4200 |
| (e) | 1 | Yok | 30 | 3900 |
| (g) | 24 | 4857 | 30 | 3900 |
| Toplam | 210 |
2021/Mart ayında işverene verilecek asgari ücret destek tutarı 210 x 2,50=525 TL olacaktır.
Örnek 52: (A) işvereninin 2021/Eylül ayında destekten yararlandığı tutarın 750 TL ve 2021/Ekim ayı bildirimlerinin aşağıdaki tablodaki gibi olduğu varsayıldığında;
| Sigortalı | 2021 yılı belge türü | 2021 yılı kanun türü | 2021 yılı gün sayıları | Toplam SPEK tutarı TL | Ödenecek Prim Tutarı TL |
| (a) | 1 | 26322 | 30 | 3.577,50 | Yok |
| (b) | 1 | 26322 | 30 | 3.577,50 | Yok |
| (c) | 1 | 26322 | 30 | 3.577,50 | Yok |
| (d) | 1 | 26322 | 30 | 3.577,50 | Yok |
| (e) | 1 | 26322 | 30 | 3.900,00 | 111,26 |
| Toplam | 150 gün |
İşveren 26322 kanun türünden yararlandığı için ve asgari ücretin üstünde ücret ödediği 1 sigortalısı olduğu için ödeyeceği prim tutarı örnekte olduğu gibi 111,26 TL dir. Bu işveren 2021/Eylül ayı için toplam 750 TL destek alması gerekirken, işverenin ödeyeceği sigorta primlerinin tutarının İşsizlik Sigortası Fonunca karşılanacak tutardan az olduğu durumlarda, sadece işverenin ödeyeceği tutar kadar asgari ücret desteğinden yararlanılabileceğinden, 111,26 TL tutarında destek alacaktır.
- ALTİŞVERENİ BULUNAN İŞYERLERİ VE ALT İŞVERENLERLE İLGİLİ İŞLEMLER
5510 sayılı Kanun uyarınca alt işverenler için müstakil işyeri dosyası tescil edilmediğinden ve alt işverenler sosyal sigorta yükümlülüklerini asıl işverene ait işyeri dosyası üzerinden yerine getirdiklerinden, alt işvereni olan işyeri dosyalarında alt işverenlerin kendi çalıştırmış oldukları sigortalılarının asgari ücret desteğinden yararlanmaları için alt işverenlerin 7333 sayılı Kanunun uygulanacağı 1.1.2021-31.12.2021 döneminde faaliyetine devam ediyor veya faaliyete yeni başlayacak olması gerekmektedir.
Bu bakımdan, alt işverenler için uygulanacak olan asgari ücret desteğinin, alt işverenlerin kendilerine ait alt işverenlik tescillerinin; 1.1.2021 tarihinden önce yapılmış olması ve 2021 yılında da faaliyetine devam ediyor olması halinde bu genelgenin 2 numaralı bölümünde açıklanan usul ve esaslar, 1.1.2021 tarihinden sonra yapılmış/yapılacak olması halinde ise yine bu genelgenin “3- 2021 Yılında Tescil Edilmiş/Edilecek Olan İşyerlerine İlişkin İş ve İşlemler” başlığında belirtilen usul ve esaslar dikkate alınarak her bir alt işveren için ayrı ayrı uygulanacaktır.
Bu kapsamda,
– Asgari ücret desteğinin hesaplanmasında, prim ödeme gün sayısının, toplam sigortalı sayısının, 2020 yılındaki uzun vadeli sigorta kollarından bildirilen en az bildirim yapılan aydaki sigortalı sayısının ve prime esas kazançların hesabı konusundaki bu genelgede belirtilen hususlar, asıl işveren ve her bir alt işveren yönüyle ayrı ayrı değerlendirilecektir.
- İHALE MAKAMLARINCA DESTEKTEN YARARLANAN İŞVERENLERİN HAKEDİŞLERİNDEN YAPILACAK KESİNTİLERE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR
Bilindiği üzere, 5510 sayılı Kanunun geçici 85. maddesinde “4734 sayılı Kanunun 2. maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılan idareler tarafından ilgili mevzuatı uyarınca yapılan ve sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için birinci fıkra uyarınca İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanacak tutarlar bu idarelerce işverenlerin hak edişinden kesilir.” hükmü yer almaktadır.
Bu bakımdan, geçici 85. madde kapsamında destekten yararlanan işverenlerin yararlandıkları destek tutarlarının ihale makamlarınca hakedişlerinden kesilebilmesi için, söz konusu destek kapsamında yararlanılan tutar “İdarelerce e-borç sorgulama” ekranından görüntülenerek kesinti yapılacaktır.
- EV HİZMETLERİNDE 10 GÜN VE DAHA FAZLA ÇALIŞTIRILAN SİGORTALILAR İLE KONUT KAPICILIĞI İŞYERLERİNDE ÇALIŞTIRILAN SİGORTALILAR
1.1.2021 tarihinden önce 5510 sayılı Kanunun Ek 9. maddesinin birinci fıkrasına göre ev hizmetlerinde ay içinde 10 gün ve üzerinde sigortalı çalıştıran işverenler ile konut kapıcılığı işyerlerinde sigortalı çalıştıran işverenler, Kanunun geçici 85. maddesi uygulamasından 2020 yılında beyan edilen prime esas günlük kazanç tutarının 147,00 TL ve altında olması koşuluyla yararlandırılacaklardır.
İlk defa 1.1.2021 ve sonrasında ev hizmetlerinde ay içinde 10 gün ve üzerinde sigortalı çalıştırması nedeniyle Ek 9. madde kapsamında müracaat eden işverenler ile konut kapıcılığı işyerlerinde sigortalı çalıştıran işverenler hakkında vadesi geçmiş borcun bulunmaması ve cari ay prim borçlarının ödenme zorunluluğu bulunduğundan, bu genelgenin “3- 2021 Yılında Tescil Edilmiş/Edilecek Olan İşyerlerine İlişkin İş ve İşlemler” başlığında belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde destekten yararlanılacaktır.
- ORTAK HÜKÜMLER
8.1- Muvazaalı İşlemlerin Önlenmesi
Asgari ücret desteğinden yararlanmak amacıyla, mevcut bir işyerinin kapatılarak değişik bir ad veya unvan ya da iş birimi olarak faaliyete geçirildiğinin anlaşılması halinde, bu nitelikteki işyeri işverenleri asgari ücret desteğinden yararlandırılmayacak, yararlanılmış olması halinde yararlandırılan tutarlar gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilecektir.
Örnek 56: 1.1.2021 tarihinden önce tescil edilmiş olan bir işyerinin çalışanlarının tamamının destekten yararlanabilmesi amacıyla tüm sigortalılarını işten çıkartarak, işyerinin ilk defa faaliyete geçen bir işyeri gibi 2021 yılında yeniden tescil edilmiş olduğunun tespit edilmesi üzerine işyeri dosyası iptal edilerek önceki dosya ile birleştirilecek ve bu işyeri söz konusu destekten yararlandırılmayacaktır. Ayrıca, yeni kurulan bir işyeri gibi 2021 yılındaki yararlanmış olduğu tüm aylara ilişkin destek tutarlarının da gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsili gerekecektir.
8.2- Desteğe Esas Gün ve Kazançların Kapsamı
2020 ve 2021 yılının esas alınacak ilgili aylarında/dönemlerinde, prime esas kazanç miktarında ve prim ödeme gün sayısında değişikliğe neden olacak şekilde Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelere veya mahkeme ilamına istinaden, çalıştırdıkları sigortalıları Kuruma bildirmediği, prim ödeme gün sayısını ya da prime esas kazanç tutarını eksik bildirildiğinin veya Kuruma bildirilen sigortalıların fiilen çalışmadığının;
-Yapılan kontrol ve denetimler sonucunda tespit edilmesi halinde, tutanak tarihinin, -Bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden anlaşılması halinde, söz konusu yazıların Kuruma intikal tarihinin, -Mahkeme ilamı ile karar verilmesi halinde, mahkemenin kesinleşmiş karar tarihinin, 2020 yılı için özel ve kamu sektörü işyeri ayrımı yapılmaksızın 1.3.2021 tarihinden, 2021 yılı için 28.2.2022 tarihlerinden önce olmasına rağmen aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin (Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 102. maddesinde belirtilen ve yasal süresinde verildiği kabul edilen belgelerden kaynaklanan asıl veya ek belgeler dahil) Kurum tarafından işleme alınma tarihlerinin 2020 yılı için 1.3.2021, 2021 yılı için 28.2.2022 tarihinden sonra olması halinde prim belgelerindeki/beyannamelerindeki gün ve kazançlar dikkate alınmayacaktır.
Örnek 57: Toplu iş sözleşmesine tabi işyerindeki sigortalıların bildirimlerinin aşağıdaki gibi olduğu varsayıldığında;
2020 yılı Nisan Ayı
| Sigortalı | 2020 yılı belge türü | 2020 yılı gün sayıları | Toplam SPEK tutarı TL | Günlük SPEK tutarı TL | Baz alınacak günlük SPEK tutarı TL | Uygulamada baz alınacak olan sigortalıların gün sayısı |
| (a) | 1 | 30 | 7500 | 250 | 294 | 30 |
| (b) | 1 | 30 | 7500 | 250 | 294 | 30 |
| (c) | 1 | 30 | 7500 | 250 | 294 | 30 |
| (d) | 1 | 30 | 6000 | 200 | 294 | 30 |
| (e) | 1 | 30 | 6000 | 200 | 294 | 30 |
| Toplam | 150 gün |
2021 yılı Nisan Ayı
| Sigortalı | 2021 yılı belge türü | 2021 yılı gün sayıları | Toplam SPEK tutarı TL | Günlük SPEK tutarı TL | Uygulamada baz alınacak olan sigortalıların gün sayısı |
| (a) | 1 | 30 | 9000 | 300 | 30 |
| (b) | 1 | 30 | 9000 | 300 | 30 |
| (c) | 1 | 30 | 9000 | 300 | 30 |
| (d) | 1 | 30 | 7500 | 250 | 30 |
| (e) | 1 | 30 | 7500 | 250 | 30 |
| Toplam | 150 gün |
21.1.2021 tarihindeki Yüksek Hakem Kuruluna göre, yukarıdaki toplu iş sözleşmesine tabi işyerindeki işçilerin ücretlerine 2020 yılı için % 20 zam üzerinden toplu iş sözleşmesinin bağıtlanmasına karar verilmiş olması durumunda; yeni toplu sözleşmeye göre 2020 yılı Nisan ayı tablosu aşağıdaki gibi olacaktır.
2020 yılı Nisan Ayı
| Sigortalı | 2020 yılı belge türü | 2020 yılı gün sayıları | Toplam SPEK tutarı TL | Toplu İş sözleşmesi farkına göre yeni ücret(%20) | Toplu iş Sözleşmesi sonrası Günlük SPEK tutarı TL | Baz alınacak günlük SPEK tutarı TL | Uygulamada baz alınacak olan sigortalıların gün sayısı |
| (a) | 1 | 30 | 7500 | 9000 | 300 | 294 | – |
| (b) | 1 | 30 | 7500 | 9000 | 300 | 294 | – |
| (c) | 1 | 30 | 7500 | 9000 | 300 | 294 | – |
| (d) | 1 | 30 | 6000 | 8400 | 280 | 294 | 30 |
| (e) | 1 | 30 | 6000 | 8400 | 280 | 294 | 30 |
| Toplam | 60 gün |
Buna göre, toplu iş sözleşmesi gereği oluşan fark ücretler ilişkin oldukları ayın prime esas kazancına dahil olduğundan, yeni duruma göre daha önce destekten yararlanılan (a), (b) ve (c) sigortalılarının, günlük prime esas kazanç tutarı 294 TL’nin üzerine çıktığından, bu sigortalıların gün sayıları 2021 yılı Nisan ayında destekten yararlanılacak tutarın hesabında dikkate alınmayacaktır. Görüldüğü üzere toplu iş sözleşmesi yapılmadan önce 2021 yılı Nisan ayında destekten yararlanılacak gün sayısının hesabında 2020 yılının aynı ayındaki 150 gün esas alınırken toplu iş sözleşmesinden sonra bu sayı 60 güne düşmüştür.
57 numaralı örnekteki karara göre verilen belgelerin işleme alınma tarihinin 1.3.2021 tarihinden sonra olması halinde söz konusu belgelerdeki gün ve kazanç tutarları asgari ücret destek hesabında dikkate alınmayacaktır.
Örnek 58: 2021 yılında tescil edilmiş bir işyerinde, 30.7.2021 tarihinde işten çıkartılan (A) sigortalısının Ankara İş Mahkemesinde açtığı dava sonucunda, 4.1.2022 tarihinde işe iadesine karar verilmiştir. Bu karara göre işe başlatılan (A) sigortalısı için işveren tarafından iş akdinin feshedildiği ayı takip eden 2021 yılı Ağustos, Eylül, Ekim ve Kasım ayları için Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 102. maddesine göre verilen ek/asıl belge/beyanname nedeniyle belirtilen aylar için asgari ücret desteğinden yararlanabilmesi için bu karara ilişkin düzenlenecek belgelerin/beyannamelerin 28.2.2022 tarihine kadar işleme alınması gerekmektedir.
8.3- Devir, İntikal ve Adres Değişikliklerinde Asgari Ücret Desteğinden Yararlanılması
Bilindiği gibi işyerlerinin devredilmesi veya intikal etmesi durumunda işyerini devralan veya işyeri intikal eden işverenler adına yeni bir dosya açılmayıp mevcut işyeri dosyası üzerinden işyeri bildirgesi alınmak suretiyle işlemler yürütüldüğünden asgari ücret desteği uygulamasında, devredilen veya intikal eden işyerleri bakımından işveren değişikliği üzerinde durulmaksızın işyeri bazında işlemlerin yapılması gerekmektedir.
Öte yandan adres değişikliği nedeniyle gerek aynı il içinde başka bir ünitenin görev bölgesine ve gerekse bir ilden başka bir ile nakledilen işyerleri bakımından yeni işyeri dosyası tescil edildiğinden, adres değişikliği nedeniyle yeni tescil edilen işyerleri için işyerinin asgari ücret desteğinden nakledilen eski işyeri koşullarına göre yararlanması gerektiğinden, işyeri tescili aşamasında sigorta primleri teşvik uygulamasında olduğu gibi “adres değişikliği” seçeneği işaretlenmek suretiyle destekten yararlanılacaktır.
8.4- Asgari Ücret Desteğinin Sigorta Prim Borçlarına Mahsup Edilmesi
Bu genelgede belirlenen usul ve esaslara göre bulunacak asgari ücret desteğiyle sağlanacak indirim tutarı, ilgili ayı takip eden ay/aylardan doğan sigorta prim borçlarına mahsup edilecektir. İşverenin 28.2.2022 tarihine kadar destekten yararlandığı işyerinden kaynaklı mahsup edilecek prim borcunun olmaması dolayısıyla alacaklı olması durumunda alacaklı olduğu tutar, işverenin Kuruma olan diğer borçlarına (idari para cezası dahil) mahsup edilecektir. Mahsup edilecek başka borcunun olmaması durumunda, 5510 sayılı Kanunun 88. maddesinin onaltıncı fıkrası hükümleri dikkate alınacaktır.
8.5- Tereddüt Edilen Hususlarla İlgili Başvuru Yapılması Gereken Kurum
Kurum ve kuruluşların (işyerlerinin) 5018 sayılı Kanuna ekli (I) sayılı cetvele (genel bütçe kapsamındaki kuruluşlar içine) girip girmediği hususlardaki sorularına ilişkin başvuru mercii Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, ihale makamlarının destek tutarına ilişkin hakedişlerden yaptıkları kesintilerin İşsizlik Sigortası Fonuna aktarılıp aktarılmayacağı, aktarılacaksa her ay mı yoksa yıl sonunda mı İşsizlik Sigortası Fonuna aktarılacağı gibi hususlardaki sorularına ilişkin başvuru mercii Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, ihaleyi yapan idarelerin 4734 sayılı Kanunun 2. maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılan idareler kapsamına girip girmedikleri, yapmış oldukları ihalelerin 7333 sayılı Kanunda belirtilen “sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü hizmet alımı” kapsamına girip girmedikleri gibi hususlardaki sorularına ilişkin başvuru mercii ise Kamu İhale Kurumu olduğundan yukarıda belirtilen hususlarda ilgili kurumlara müracaat edilmesi gerekmektedir.
8.6- 4447 Sayılı Kanunun Geçici 19, 26, 27, 28 ve 30. Maddelerinde Yeralan Teşviklerden Yararlanılması Durumunda Asgari Ücret Desteğinin Hesaplanması
Bilindiği üzere, 4447 sayılı Kanunun geçici 19. maddesinde,
“Bu maddeyle düzenlenen destek unsurundan yararlanmakta olan işverenler; aynı sigortalı için aynı dönemde diğer sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden yararlanamaz.”
4447 sayılı Kanunun geçici 26. maddesinde,
“Bu maddeyle sağlanan teşvikten yararlanmakta olan işverenler, bu teşvikten yararlanılan ayda aynı sigortalı için diğer sigorta primi indirimi, teşvik ve desteklerinden yararlanamaz.”,
4447 sayılı Kanunun geçici 27. maddesinde,
“Birinci fıkra uyarınca destekten yararlananları işe alan işverenler; aynı sigortalı için destekten yararlanılan süre boyunca, bu Kanun ile diğer kanunlarda diğer sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerinden yararlanamaz.”,
4447 sayılı Kanunun geçici 28. maddesinde,
“Birinci fıkra uyarınca destekten yararlananları işe alan işverenler; aynı sigortalı için destekten yararlanılan süre boyunca, bu Kanun ile diğer kanunlarda diğer sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerinden yararlanamaz.”,
4447 sayılı Kanunun geçici 30. maddesinde,
“Bu madde kapsamında prim desteğinden yararlanan işverenler; aynı sigortalı için destekten yararlanılan süre boyunca, bu Kanun ile diğer kanunlarda yer alan diğer sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerinden yararlanamaz.“,
hükümleri yer almaktadır.
Bu bağlamda, 4447 sayılı Kanunun geçici 19, 26, 27, 28 ve 30. maddelerinde yer alan teşviklerden yararlanan sigortalılar için söz konusu teşviklerden yararlanılan aylarda asgari ücret desteğinden faydalanılamayacaktır.
Ancak, 1.1.2021 tarihinden önce tescil edilmiş işyerleri bakımından 2020 yılının aynı ayında 4447 sayılı Kanunun geçici 19, 26, 27 ve 28. maddelerinde yer alan teşviklerden bildirilen sigortalılar bulunması halinde söz konusu sigortalılar asgari ücret desteğine esas gün sayısının hesabında dikkate alınacaktır.
8.7- Asgari Ücret Desteğinden Yararlanmak İçin Başvuru Şartı
7333 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 16. maddesi ile 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 85. maddesinde öngörülen asgari ücret desteğinden yararlanmak için işverenlerin başvuru şartı aranmayacak olup, genelgede belirtilen şartları taşıyan işverenlerimiz Kanun hükümlerinden yararlanacaktır.