I.GİRİŞ
Diğer teşvik kanunlarına istinaden sigorta primi işveren hissesi teşvikinden veya SGK’nın uygulama Kanununda öngörülen 5 puanlık prim indiriminden yararlanmakta olan işverenlerin, teşvik kapsamına giren sigortalılarından dolayı aynı dönem için ve mükerrer olarak İşsizlik Sigortası (4447 s.) Kanununda öngörülen teşvikten yararlanmalarının mümkün olup olmadığı bu yazımızda irdelenmiştir.
II.KONUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
SGK’nın uygulama Kanununda öngörülen beş puanlık prim indiriminden veya değişik tarihlerde yürürlüğe konan diğer teşvik kanunlarına istinaden sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlanmakta olan işverenlerin, teşvik kapsamına giren sigortalılarından dolayı aynı dönem için ve mükerrer olarak İşsizlik Sigortası (4447 s.) Kanununda öngörülen teşvikten yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır.
Hal böyle olmakla birlikte, kapsama giren sigortalıların, işsizlik ödeneğinden yararlanma süresinin sona erdiği ayda, gerek sigortalı, gerekse işyeri yönünden diğer teşvik veya indirim kanunlarından her hangi birinde öngörülen şartlara sahip olmaları halinde, işsizlik ödeneğinden yararlanma süresinin sona erdiği tarihe kadar bahse konu sigorta prim teşvikinden; ayın kalan süreleri için diğer teşvik veya indirim kanununda öngörülen teşvik veya indirimden; yararlanılması mümkün bulunmaktadır.
ÖRNEK 1- (Y) sigortalısının,
Hizmet akdinin sona erdiği tarih: 22.9.2009
İşsizlik ödeneğinden yararlanmaya hak kazandığı tarih: 23.9.2009
İşsizlik ödeneğinden yararlanacağı süre: 180 gün
İşe başlama tarihi: 17.1.2010
olduğu varsayıldığında, anılan sigortalı, işe giriş tarihinden önce işsizlik ödeneğinin 114 gününü kullanmış olduğundan, kalan işsizlik ödeneğinden yararlanma süresi 66 gün olacaktır.
Dolayısıyla anılan sigortalıdan dolayı, bahse konu prim teşvikinden maddede aranılan diğer şartların da gerçekleşmiş olması kaydıyla 66 prim ödeme gün sayısı süresince yararlanılabilecektir.
ÖRNEK 2- Özürlü olan (X) sigortalısının,
Hizmet akdinin sona erdiği tarih: 20.8.2009
İşsizlik ödeneğinden yararlanmaya hak kazandığı tarih: 21.8.2009
İşsizlik ödeneğinden yararlanacağı süre: 240 gün
İşe başlama tarihi: 17.10.2009
olduğu varsayıldığında, anılan sigortalı, işe giriş tarihinden önce işsizlik ödeneğinin 57 gününü kullanmış olduğundan, kalan işsizlik ödeneğinden yararlanma süresi 183 gün olacaktır. Bu sigortalının, işe giriş tarihinden itibaren 183 prim ödeme gün sayısı süresince ortalama sigortalı sayısına ilave olarak kesintisiz bir şekilde çalıştığı varsayıldığında, işsizlik ödeneğinden yararlanma süresi, 22.4.2010 tarihinde sona erecektir.
Dolayısıyla, sözkonusu sigortalıya ilişkin 2010/4. aya ait 15921 sayılı Kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmiş aylık prim ve hizmet belgesinin 22 gün üzerinden, sigortalının özürlü olması nedeniyle kontenjan dahilinde veya haricinde çalıştırıldığına ilişkin Türkiye İş Kurumu İl/Şube Müdürlüklerinden onaylatılacak belgeye istinaden 2010/4. aya ait 14857 veya 54857 sayılı Kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmiş aylık prim ve hizmet belgesinin 8 gün üzerinden Kuruma gönderilmesi mümkün bulunmaktadır.
III.MUVAZAALI DAVRANAN İŞVERENLERE UYGULANACAK MÜEYYİDELER
15921 sayıl Kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalıların, işsizlik ödeneğinden yararlanmaya hak kazanmış olup olmadıklarının veya hak kazanılan süreler bittikten sonra anılan Kanun numarası ile bildirilmeye devam edilip edilmediklerinin tespiti amacıyla, SGK, bu sigortalılara ve işverenlere ilişkin bilgiler elektronik ortamda her ay düzenli olarak Türkiye İş Kurumuna bildirmektedir.
Türkiye İş Kurumu tarafından yapılacak olan incelemeler neticesinde, İşsizlik Sigortası (4447 s.) Kanununda öngörülen sigorta prim teşvikinden yararlanmaması gerektiği halde yararlanmış olan işyerlerinin tespiti halinde, bu işyerleri ilgili Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne/Sosyal Güvenlik Merkezine bildirilecek ve İşsizlik Sigortası Fonundan yersiz karşılanmış sigorta primleri sözkonusu birimlerimizce işverenlerden gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilecektir.
IV.DİĞER HİLELİ YOLLARLA YARARLANMAYA ÇALIŞAN İŞVERENLER
Sigorta prim teşviki uygulamasından yararlanmak amacıyla, mevcut bir işyerinin kapatılarak değişik bir ad veya unvan ya da iş birimi olarak faaliyete geçtiğinin anlaşılması halinde, bu işyerleri sigorta prim teşviki uygulamasından yararlandırılmamaktadır. Dolayısıyla bu nitelikteki işyeri işverenlerinden, 15921 s. Kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmiş aylık prim ve hizmet belgeleri için iptal nitelikte, Kanun numarası seçilmeksizin asıl veya ek nitelikte aylık prim ve hizmet belgelerinin düzenlenerek Kuruma verilmesi istenilecek, verilmemesi halinde ise, sözkonusu belgeler Kurumca re’sen düzenlenecek ve daha önce İşsizlik Sigortası Fonundan yersiz olarak karşılanmış olan sigorta primleri, ödeme vadesinin bittiği tarihten tahsil tarihine kadar gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenlerden tahsil edilmektedir.
Yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi ek bir kapasite ve istihdam artışına neden olmayan, sadece teşviklerden yararlanmak amacıyla yapılan işlemler hakkında sigorta prim teşviki uygulanmayacağından, bu nitelikteki işyeri işverenlerince, 15921 s. Kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmiş aylık prim ve hizmet belgeleri için de yersiz olarak karşılanmış olan sigorta primleri, ödeme vadesinin bittiği tarihten tahsil tarihine kadar gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenlerden tahsil edilmektedir.
İsa KARAKAŞ
Not: Bu yazı ilk defa 20.02.10 tarihinde alomaliye.com’da yayınlanmıştır.