Geçtiğimiz pazartesi günü yayınlanan “GSS Bilmecesi” başlıklı yazımıza değişik tepkiler geldi. İtirazların odak noktası, yazımızda gelir testi için SGK’ya başvuracak kişilerin bir yazı ile il/ilçe idare kurullarına sevk edileceği ve gelir testinin yeşil kart bürolarınca yapılacağıydı. İtirazlarında okuyucularımız da haklı ama biz de haklıyız. Çünkü yazımızı SGK’nın teşkilatına gönderdiği 9 Aralık 2011 tarih 2011/50 sayılı genelgeye dayanarak, önceden hazırlayıp yayına göndermiştik. Bu genelgede, ADNKS sisteminden alınan verilere dayanarak saptanan, sosyal güvencesi ve yeşil kartı olmayan kişilerin, 1 Ocak 2012 tarihi itibariyle genel sağlık sigortalısı olarak tescil edileceği belirtiliyordu. Bu kişiler hakkında söz konusu tarihe kadar tescille ilgili gerekli hazırlıkların yapılması isteniyordu.
AÇIKLAMA YAPILDI
Bunun için de öncelikle kişilerin kayıtlı oldukları adreste ikamet edip etmediklerinin kontrolü yapılacak, sonra evli olanlarda eşlerden herhangi birisi, bir form yazı ile il/ilçe kurullarına sevk edileceklerdi. Nitekim bazı SGK İl müdürlükleri kamuoyuna bu yönde açıklamalarda da bulunmuşlardı. Ancak SGK tarafından 21 Aralık 2011 günü kamuoyuna yapılan “Yeşil Kartın Devir İşlemleri Hakkında Açıklama” ile konu bambaşka bir mecraya taşıdı. Bu açıklamaya baktığımızda, yeşil kart sahipleriyle, hem yeşil kartı hem de sosyal güvencesi olmayanların 1 Ocak 2012’den itibaren 5510 Sayılı Kanun’un geçici 12’nci maddesine göre, genel sağlık sigortası kapsamına alınacaklarına vurgu yapıldığını görüyoruz. Bu arada yeşil karttan yararlanma hakkı 1 Ocak tarihine kadar devam edeceğinden, yeşil kart almak isteyenler ile mevcut yeşil kartlarının vizesi bu tarihten önce dolanlar, kaymakamlık ve valiliklere başvurmaya devam edecek.
GELİR MİKTARI
Yeşil kartı ve sosyal güvencesi olmayanların ise genel sağlık sigortalısı olarak tescilleri SGK tarafından resen yapılacak. Bu kişilerden gelir testi yaptırmak isteyenler, 1 Ocak 2012’den itibaren bir ay içerisinde gelir tespiti yaptırmak için Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma vakıflarına başvuracak. Burada yapılacak gelir tespiti sonucunda, aile içindeki kişi başına düşen gelir miktarının aylık tutarına bakılacak. Bu tutar, asgari ücretin üçte birinden az çıkarsa, bu kişilerin genel sağlık sigortası primleri devlet tarafından karşılanacak. Fakat tespit sonucu bulunan tutar asgari ücretin üçte birini geçerse, kişiler genel sağlık sigortası primi ödemek zorunda kalacak. Ödenecek primin miktarı ise tespit sonucu bulunan kişi başına düşen gelirin asgari ücrete oranlamasıyla değişecek. Eğer kişi başı gelir, asgari ücretin üçte biri ile asgari ücret kadar bir tutar arasında ise prim matrahı asgari ücretin üçte biri kabul edilecek. Asgari ücret ile asgari ücretin iki katına kadar geliri saptananlarda ise matrah asgari ücret olacak. Eğer asgari ücretin iki katını aşan bir gelir söz konusu ise de matrah asgari ücretin iki katı olarak dikkate alınacak. Hemen belirtelim ödenecek prim miktarı bu matrahlara yüzde 12 genel sağlık sigortası prim oranı uygulanarak belirlenece.
PRİM GÜN SAYISI
Yeşil kartı olup da, vizesi 1 Ocak 2012’den sonra dolanlar ise, bundan sonra yeşil kart bürolarına başvurmayıp, vize dolum tarihinden itibaren en geç bir ay içerisinde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma vakıflarına başvuracaklar. Gelir testi için SGK’ya veya Sosyal Yardımlaşma Dayanışma vakfı (SYDV) bürolarına başvurmayanlar ne olacak? Onlardan aile içinde kişi başına düşen gelirlerinin aylık asgari ücretin iki katını aştığı kabul edilerek genel sağlık sigortası primi alınacak. Zaten kişilerin hiç gelir testi yaptırmadan aylık asgari ücretin iki katı üzerinden yüzde 12 prim ödeyerek genel sağlık sigortalısı olmaları mümkündü. Özellikle emeklilik için prim gün sayısını doldurup da yaşını bekleyenlerden, bu yolu uygulayanlar sıkça mevcuttu.
Kısacası yeşil kartın devri ve gelir testi yapılması işlemlerinde uygulanacak yönteme dair SGK tarafından yaklaşık 10-11 gün içerisinde farklı kararlar alındı. Dolayısıyla bundan sonra il/ilçe idare kurulları ve buna bağlı olarak yeşil kart bürolarında olacağını düşündüğümüz top bir anda SYDV’ye geçti. Ama dikkatimizi çeken bir husus yazıyı hazırladığımız güne kadar, ne yeşil kart işlemlerini yürüten Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün ne de bundan sonra gelir tespiti yaparak büyük bir yükün altına girecek olan TC Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü’nün internet sitesinde bundan sonraki uygulamalara ilişkin bir açıklamanın yer almamasıydı. Bu da bizim, 1 Ocakta başlayacak GSS’nin zorunlu uygulamasında yeni bir erteleme olacağı kanımızı güçlendiriyor. Dikkatimizi çeken bir başka husus da gelir testi yaptırması gereken kişi sayısının, önceleri 1.2 milyon kişi olarak anılırken, sonradan 1.7 milyon kişi olarak telaffuz edilmeye başlanılmasıdır.
CELAL KAPAN / YENİ ASIR
30.12.2011