İş Sağlığı ve Güvenliğinin Düayeni Dr. Adnan AĞIR Soruyor “DSP’NİN HALİ NE OLACAK?” ve son noktayı koyuyor:
Başlığa bakıp da sakın Demokratik Sol Parti falan sanmayın lütfen. DSP, diğer sağlık personelinin kısaltılmış halidir. İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin içinde işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli de bulunmaktadır. Bununla ilgili düzenleme 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda düzenlenmiştir.
Aslında Kanun maddesi ile yönetmelik maddesi kesinlikle örtüşmüyor. Yani Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Kanundan almadığı bir yetkiyi yönetmelikte yaşatıyor.
Dava açan olsa yönetmelik maddesi iptal edilir
Türk Hemşireler Derneği ya da hemşirelik alanında faaliyet gösteren diğer sivil toplum kuruluşları dava açarlarsa hemşire ve sağlık memuru unvanlı kişilerin dışında kalan acil tıp teknisyeni ile çevre sağlığı teknisyenleri bu alanda görev alamazlar.
Neden görev alamazlar? Hukuka aykırılık nerede?
Bizim referans kaynağımız neresi? 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu. O halde bu Kanunun tanımlar başlıklı 3. Maddesine bir bakalım. Ş bendinde işyeri hemşiresinin tanımı yapılmış.
İşyeri hemşiresi: 25/2/1954 tarihli ve 6283 sayılı Hemşirelik Kanununa göre hemşirelik mesleğini icra etmeye yetkili, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş işyeri hemşireliği belgesine sahip hemşire/sağlık memurunu,ifade eder.
Ne kadar güzel bir metin değil mi? Kaynağını 6283 sayılı Hemşirelik Kanunundan almışlar. Buraya kadar hepsi güzel. El hak doğrudur da. Ancak yanlışlık nerede peki? “İŞYERİHEKİMİ VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK” malumunuz20.07.2013 tarihli ve 28713 sayılı Resmi Resmi Gazetede yayınlandı ve halen de yürürlüktedir.
Adı geçen yönetmeliğintanımlar başlıklı 4. Maddesinde, aşağıdaki tanım yapılmıştır.
Diğer sağlık personeli: İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek üzere Bakanlıkça belgelendirilmiş hemşire, sağlık memuru, acil tıp teknisyeni ve çevre sağlığı teknisyeni diplomasına sahip olan kişiler ile Bakanlıkça verilen işyeri hemşireliği belgesine sahip kişiler.
Şimdi bu tanımlardan sonra Bakanlığın yaptığı yanlışlığı ortaya koyalım. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda Hemşirelik Kanununu referans alacaksın ardından da o Hemşirelik Kanununda olmayan acil tıp teknisyenlerini ve çevre sağlığı teknisyenlerini yönetmeliğe yerleştireceksin. Bunun adı düpedüz Kanunu arkadan dolanmak demektir. Bunun adı ben yaptım oldu demektir. Bunun adı nasıl olsa kimse anlamaz, ben ne dersem millet onu kabul eder demektir. Çünkü Hemşirelik Kanunu sadece hemşirelik ve sağlık memurluğu bölümünden mezun olanların ancak hemşire olarak çalışabileceğini açıkça belirtmiştir. Demek ki ATT ve ÇST’ler işyeri hemşireliği yapamazlar, ortak sağlık ve güvenlik birimlerinde çalışamazlar. Bunu ben değil ilgili Kanunlar söylüyor ne yapalım?
Gelelim torba yasa ne getirdi?
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 6. maddesi nasıl değişti? Son hali nedir?
İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri
MADDE 6 –(1) Mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulmasına yönelik çalışmaları da kapsayacak, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için işveren;
a) Çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve on ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde diğer sağlık personeli görevlendirir. Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması hâlinde, bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir. Ancak belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması hâlinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir. (Ek cümle: 10/9/2014-6552/16 md.) Belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olmayan ancak 10’dan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri veya işveren vekili tarafından Bakanlıkça ilan edilen eğitimleri tamamlamak şartıyla işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilirler.
Bu yeni maddenin tercümesi şu şekildedir.
Diğer sağlık personelinin görevlendirilmesi için işyerinin çok tehlikeli sınıfta olması ve çalışan sayısının da 10 ve üzeri olma mecburiyeti vardır. Bunun dışında hiçbir işyeri ve çalışan için diğer sağlık personeli görevlendirmeye gerek kalmamıştır. Fakat bir ayrıntı daha var, tam süreli işyeri hekiminin bulunduğu tüm işyerlerinde de hemşireye gerek bulunmamaktadır.
Bakanlık hemşirelere ne zaman eğitim verecek?
İlgili yönetmeliğe bakılırsa Geçici 2. Madde 1.1.2015 tarihine kadar sertifika şartı aranmıyor. 1.1.2016 tarihine kadar herkesin sertifika sahibi olması gerekiyor. 15 ay zaman kaldı. Bu süre içinde eğitim programı hazırlanacak, eğitimler verilecek, sınavlar yapılacak. İnşallah yanılırım ama zor gibi. Bu geçici maddede bir hukuka aykırılık var. Hem 1.1.2015’ten sonra sertifika şartı arayacaksın hem de 1.1.2016’ya kadar sertifikaları tamamlayın deniyor. Cümlenin neresine bakarsanız bakın dökülüyor.
Sonuç ve öneriler:
- Ülkenin bu kadar hemşireye ihtiyacı varken çalışma yaşamı için getirilen bu zorunluluk işin gerçeğine uymamaktadır. Derhal kaldırılmalıdır. İsteyen işveren çalıştırmalıdır.
- OSGB’lerin kurulum şartı için sağlık personeli şartı behamahal kaldırılmalıdır. Zaten işlevi yok. Belge kiralamadan öte gitmemiştir.
- Bakanlık, Kanun ve yönetmelik arasındaki tenakuzu hemen kaldırmalıdır.
- Torba yasa ile getirilen yenilik ile yönetmelik maddesi yeniden düzenlenmelidir.
- Kanun ve Yönetmelik hazırlamayı bilmeyen Bakanlık bürokratları bir hizmet içi eğitimden geçerek mevzuat hazırlamayı öğrenmelidirler.
- İnşaat ve madenlerdeki ölümlerin önüne geçmeden böyle fantezi işlerle uğraşmak zaman kaybından öte gitmemektir.